Atlas ptaków

Drozd Śpiewak

    Turdus philomelos

Naukowa nazwa Śpiewaka, philomelos, pochodzi od dwóch greckich słów: philos – ‘miłośnik’, oraz melos – ‘melodia’, ‘śpiew’. W przekładzie oznacza więc miłośnika śpiewu.

Autorka: Marzenia Trynkus

Jak wygląda Śpiewak?

Jak rozpoznać Śpiewaka?

Drozd Śpiewak to ptak o krępej budowie, wielkości szpaka. Grzbiet ma w ciepłych odcieniach szarości i brązów, a pierś jasnokremową, gęsto nakrapianą ciemnymi plamkami. Głowę zdobią duże, ciemne oczy.

Z oczu i sylwetki przypomina kosa lub kwiczoła, co nie powinno dziwić, gdyż wszystkie należą do rodziny drozdowatych. Cechuje je bardzo dobre widzenie w ciemności oraz podobne środowisko i tryb życia. Śpiewak w porównaniu z innymi drozdami odznacza się krótkim ogonem.

mały rozmiar
sylwetka ptaka podobna do Wróbel
sylwetka ptaka w locie podobna do Wróbel
krótki dziób
brązowy kolor

Jak rozpoznać Śpiewaka po głosie?

Nie tylko śpiewaki pięknie śpiewają, ale tylko te ptaki uhonorowano nazwą związaną ze śpiewem. Być może dlatego, że wczesną wiosną łatwiej je usłyszeć niż zobaczyć – a głos mają naprawdę donośny. Aby lepiej się niósł, zajmują wysokie, gwarantujące dobrą akustykę punkty swojego terytorium.

Operową wirtuozerią popisują się samce. Niektóre w repertuarze mogą mieć nawet 100 „piosenek” – pierwszych z nich nauczyli się od swoich ojców. Wiele kolejnych to również zapożyczenia – od śpiewaków sąsiadów oraz od ptaków innych gatunków. Drozdy doskonale naśladują też dźwięki emitowane przez różne urządzenia. Ulubione fragmenty powtarzają w seriach, a przestrzeń pomiędzy nimi wypełniają gwizdami, świergotami i szczebiotami. Ich piosenka odznacza się wyjątkową czystością i perfekcją.

Wykonawcy wiedzą, że im bogatsza i lepiej wykonana, tym większa szansa na zdobycie partnerki. Konkurencja jest duża i tylko wyróżnienie się na tle innych śpiewaków zapewni sukces rozrodczy. Ważna jest zatem oryginalna piosenka oraz bezpieczne i zasobne terytorium. Oczywiście doświadczenie przychodzi z wiekiem – im starszy osobnik, tym jego popisowa pieśń jest lepsza. O ile różne frazy muzyczne i zapożyczenia występują tylko w śpiewie i mogą być wizytówką poszczególnych samców, o tyle pozostałe głosy są wspólne dla całego gatunku – wszystkie śpiewaki, gdy są zdenerwowane, wyrzucają z siebie kaskadę ostrych, metalicznych dźwięków, podobnych do tych wykrzykiwanych przez ich kuzynów: kosy czy kwiczoły.

Gdzie i kiedy można zobaczyć Śpiewaka?

Drozd Śpiewak występuje na terenie znacznej części Europy oraz w niektórych rejonach Azji, a nawet Australii, gdzie został wprowadzony przez europejskich osadników. Spotkamy go w miejscach charakteryzujących się bogatym poszyciem, na łąkach i trawnikach, a także na odsłoniętej lub przykrytej martwymi liśćmi ziemi – w lasach, przyjaznych parkach, sadach i ogrodach. Śpiewak jest ptakiem wędrownym. W Polsce przebywa od wczesnej wiosny do jesieni, na zachodzie kraju niektóre zimują.

Miejsce występowania lub obserwacji

Poznaj Śpiewaka bliżej

Jak wygląda Śpiewak?
Jak wygląda Dzwoniec?

Śpiewaka najczęściej spotkamy na ziemi, gdzie poszukuje rozmaitych bezkręgowców. Często zastyga w bezruchu, uważnie się rozglądając i nasłuchując. Zaniepokojony, puszy pióra, aby wydawać się groźniejszym. W jego diecie przeważają ślimaki i dżdżownice, a późnym latem i jesienią także miękkie owoce drzew i krzewów. Należy do ptaków, które żywiąc się nasionami jemioły, pomagają w jej rozprzestrzenianiu się.

O jego obecności w ogrodzie świadczą tak zwane kuźnie – miejsca, w których zgromadzone zostały szczątki ślimaczych muszli. Dziób Śpiewaka jest za słaby, żeby rozbijać nim twarde, wapienne skorupy, ptaki musiały więc wymyślić sposób, żeby dostać się do swojego przysmaku… Chwytają muszlę ze schowanym w niej ślimakiem i zamaszystymi ruchami głowy uderzają nią o kamienie lub inne twarde powierzchnie (kowadło). Kiedy wapienna osłona pęka, wyciągają z niej bezbronnego już ślimaka, oczyszczają z odłamków muszli i połykają.
Gniazdo Śpiewaka to niezwykła konstrukcja. Zazwyczaj jest ukryte w gęstwinie żywopłotów, krzewów lub nisko na drzewach. Samica wyplata je z traw, liści i korzonków. Aby było trwalsze i lepiej chroniło przed zimnem, środek utwardza gliną zmieszaną ze śliną. W tak przygotowanym lokum składa 4–5 turkusowych, nakrapianych jaj. Wysiaduje je przez około dwa tygodnie. Muszą upłynąć kolejne dwa, zanim młode będą mogły rozpocząć samodzielne życie. Śpiewaki wyprowadzają zwykle dwa lęgi w roku.

Galeria

Z jakim ptakiem można pomylić Drozda Śpiewaka?

Bardzo podobnym ptakiem do Śpiewaka jest wyraźnie większy od niego Paszkot. Bywa również mylony z Kwiczołem i Droździkiem.
W odróżnieniu Śpiewaka od Paszkota warto zwrócić uwagę na kształt ciemnych plamek na piersi i brzuchu. U Śpiewaka są one trójkątne, u Paszkota okrągłe. Dodatkowo, u Paszkota da się zauważyć ciemniejszy „pas” utworzony z gęstszych kropek oddzielający pierś od brzucha, którego nie ma u Śpiewaka.

Obserwując ptaki w locie zwracamy uwagę na kolor pokryw podskrzydłowych.
U Śpiewaka są one rdzawo-pomarańczowe, u Paszkota białe.

Zdjęcie obok: Paszkot. 

Jak odróżnić Paszkota od Śpiewaka?

Śpiewak w liczbach

Masa ciała60-100 g
Rozpiętość skrzydeł35 cm
Długość ciała21-23 cm
Liczebność (w Polsce)1 200 000 – 1 800 000 par
StatusBardzo liczny ptak lęgowy

Jak pomóc Śpiewakowi?

Populacja Śpiewaka spada w całej Europie. Przyczyn upatruje się m.in. w utracie przestrzeni życiowej. Wycinanie drzew i zakrzewień, powszechne stosowanie pestycydów i trutek na ślimaki w ogrodach oraz betonowanie dużych powierzchni ogranicza dostępność pożywienia i miejsc na gniazda.

Na południu Europy problemem są polowania na drozdy, o czym pisał już Homer w Odysei. Dodatkowo wspaniali śpiewacy są wciąż łapani i zamykani w klatkach. Niewielki Śpiewak ma też wielu naturalnych i nienaturalnych wrogów. Do zmniejszania się jego liczebności przyczyniają się przede wszystkim koty.

Jeśli chcemy cieszyć się obecnością śpiewaków w naszym ogrodzie, zadbajmy o to, aby było w nim choć jedno solidne drzewo i krzewy, zwłaszcza jagodowe. Nie stosujmy pestycydów, zostawmy chociaż część niewygrabionych liści, w których ptaki będą mogły szukać pożywienia.

Bibliografia

Svensson L., Ptaki. Przewodnik Collinsa, tłum. Graszka-Petrykowski D., Oficyna Wydawnicza MULTICO, Warszawa 2013, s. 294.

Kruszewicz A., Ptaki Polski, t. 1, Oficyna Wydawnicza MULTICO, Warszawa 2018, s. 59–61.

Dzięki Tobie te miejsca zmieniają się w raj dla ptaków!

Lajkujesz z kanapy, czy działasz w terenie? Działaj z nami w taki sposób, jaki najbardziej Ci odpowiada.

  • 23 000 dolarów rocznie! Co najmniej tyle warte są różnorodne usługi jakie dostarczają nam zdrowe bagna w przeliczeniu na jeden tylko hektar! Tereny mokradłowe (bagna, podmokłe łąki) są jednym z najszybciej zanikających typów siedlisk przyrodniczych w skali nie tylko Polski, czy Europy, ale całego świata! Znikające ptaki wodno-błotne są niestety smutnym dowodem tych zmian. Tylko w ciągu ostatnich 30-40 lat populacja Czajki Vanellus vanellus skurczyła się o 55% , Krwawodzioba Tringa totanus o 54%, Kszyka Gallinago gallinago o 48%, Potrzosa Emberiza schoeniclus o 38%, Strumieniówki Locustella fluviatilis o 74%, Świerszczaka Locustella naevia o 73%, a Pliszki żółtej Motacilla flava o 76%. Pomóż nam tworzyć kolejne ostoje dla ptaków!
Zobacz inne formy wsparcia
  • Bagna są dobre!
  • Symbolem naszego rezerwatu jest Sasanka. Sasankowe murawy to dobrze zachowane murawy ciepłolubne na malowniczych, zboczach byłego wyrobiska piasku.
Zobacz inne formy wsparcia
  • Jak chroni przyrodę stowarzyszenie Jestem na pTAK!
  • Symbolem naszej ptasiej ostoi jest Żuraw. Gatunek może niezbyt oryginalny, ale to właśnie parę tych ptaków mieliśmy okazję zobaczyć, gdy ostatnio odwiedziliśmy to miejsce.
Zobacz inne formy wsparcia
  • Jak stowarzyszenie Jestem na pTAK! chroni przyrodę?
  • Naucz się rozpoznawać ptaki! Kurs online - jak rozpoznawać ptaki? zobacz więcej
  • Naucz się rozpoznawać ptaki! Kurs online - jak rozpoznawać ptaki? zobacz wydarzenie

Pomóż nam! Twoje wsparcie pozwala chronić Przyrodę!

Wpłać
na ptaki

Darowizna online

Zobacz pozostałe
formy wsparcia

Zobacz