Zniczek

Zniczek to jeden z trzech najmniejszych ptaków Europy. Odznacza się krępą, zaokrągloną sylwetką, dużą głową i niewielkim dziobem. Wierzch ciała jest oliwkowozielony, spód brudnobiały. Na skrzydłach dwa jasne paski. Szyja z każdej strony ozdobiona jest złoto-żółtą plamą. Na głowie samczyka pomarańczowa „czapeczka”, z boków obramowana czarnymi paskami, łączącymi się z przodu. U samiczki czapeczka jest żółtawa. Przez oko przechodzi czarny pasek, a tuż nad nim szeroka, biała brew. Osobniki młodociane nie mają kolorowego rysunku na ciemieniu, ale dobrze widoczna jest jasna brew i szarawy pasek oczny.

Jest to ptak trudny do obserwacji, gdyż większość czasu spędza wysoko w koronach drzew. Jeśli w ogóle, najczęściej zobaczymy go jak w poszukiwaniu pożywienia zawisa na końcach najcieńszych gałązek, charakterystycznie trzepocząc skrzydłami. Przelatuje na niewielkie odległości, a jego lot jest szybki, falisty.

Jak rozpoznać Zniczka po głosie?

Donośny, melodyjny śpiew samczyka składa się z powtórzeń jednej sylaby – zaczyna coraz wyżej i głośniej, a kończy krótkim trelem.
Usłyszeć go można przez cały rok, z wyjątkiem okresu pierzenia się.

Zniczek zamieszkuje zachodnią, środkową i południową Europę, północno-zachodni skraj Afryki oraz wyspowo wokół Morza Czarnego. Najchętniej zasiedla lasy mieszane, ale spotykany jest też w iglastych, zwłaszcza z dużym udziałem świerka i jodły, widywany w parkach i ogrodach. Preferuje obrzeża drzewostanów. W Polsce zdecydowanie najliczniejszy jest w górach. Takiego zagęszczenia gatunku jak w Karpatach i Sudetach nie ma w pozostałych częściach kraju.

Na niżu występuje w znacznym rozproszeniu. Najrzadszy jest w centralnych, rolniczych regionach Polski. W północnej i wschodniej części zasięgu, w tym w Polsce, jest ptakiem wędrownym. Przebywa u nas od kwietnia do października, a na zimę leci do zachodniej i południowej Europy.

Zniczek zjada owady, ich gąsienice, jaja i poczwarki, a także pajęczaki. Zimą w jego menu znajdą się też nasiona. Pożywienia szuka na wierzchniej stronie gałęzi drzew. Potrafi też chwytać zdobycz w charakterystycznym, trzepoczącym locie, zawisając w powietrzu wokół koniuszków gałęzi.

Do toków, podczas których samiec puszy piórka na głowie, przystępuje w maju. Przygotowaniem gniazda zajmuje się samiczka. Najchętniej buduje je w gęstwinie świerków, jałowców lub innych drzew i krzewów szpilkowych. Jest okrągłe, o grubych ścianach, i bardzo głębokie. Szczyt niecki zwęża się, stanowiąc zabezpieczenie dla jaj i piskląt, tak przed wychłodzeniem, jak przed wypadnięciem w razie silniejszych podmuchów wiatru. Cała konstrukcja składa się z mchu, pajęczyn, porostów i włókien roślinnych, a wyścielona jest piórami i włosiem. Podczas obfitych deszczy waga nasiąkniętego gniazda może wzrosnąć nawet kilkukrotnie, mimo to nie traci ono swoich doskonałych warunków termoizolacyjnych.

W tak przygotowanym lokum samica składa 7-10 delikatnie, rdzawo nakrapianych jaj, które wysiaduje około 13-15 dni. W tym czasie samiec przynosi jej pożywienie. Po wykluciu młode przebywają w gnieździe przez około dwa tygodnie i karmione są przez oboje rodziców. Po tym czasie rozpoczynają samodzielne życie, a rodzice przystępują do kolejnego lęgu. Zniczki to ptaki bardzo towarzyskie. Są do siebie przywiązane, w razie potrzeby ogrzewają się nawzajem, a młode długo pozostają w rewirach rodziców. Jesienią wszystkie Zniczki z okolicy łączą się w stadka i wspólnie koczują, często razem z sikorami.