Atlas ptaków

Zięba

    Fringilla coelebs

Zięba odzywa się bardzo często – w ciągu dnia potrafi zaśpiewać aż 2000 razy.

Autorka: Joanna Rost

Jak wygląda Zięba?

Jak rozpoznać Ziębę?

Zięba to niewielki ptak, rozmiarem zbliżona do Wróbla, lecz o smuklejszej i delikatniejszej sylwetce. Samiec i samica różnią się ubarwieniem, szczególnie w okresie lęgowym. W tym czasie samczyk uchodzi za jednego z naszych najbardziej kolorowych ptaków. Wyróżnia go popielatoniebieska głowa i kark oraz czarna przepaska na czole. Uwagę przyciągają rudawobrązowe, ceglaste policzki i delikatna, rożowopłowa pierś. Na plecach widoczne są barwy brązowe i zielone. Ubarwienie samiczki jest bardzo stonowane, dominują w niej odcienie szarości z domieszką delikatnej oliwki i beżu. Znakiem rozpoznawczym, zarówno u samczyka jak i samiczki są wyraźne, biało-czarne pasy na skrzydłach. Inną cechą wspólną są różowoszare nogi i krótki, gruby dziób.

mały rozmiar
sylwetka ptaka podobna do Wróbel
sylwetka ptaka w locie podobna do Wróbel
krótki dziób
biały kolor

Gdzie i kiedy można zobaczyć Ziębę?

Ptaki te zamieszkują głównie lasy oraz mniejsze skupiska drzew takie jak parki, sady i większe ogrody. Zasiedlają wsie i miasta.

Zięby są ptakami migrującymi, choć coraz częściej zostają na zimę (szczególnie w zachodniej części kraju) i możemy je obserwować przez cały rok. Częściej odlatują samiczki, a samczyki pilnują swojego terytorium. W sezonie lęgowym pokazują się parami, a poza nim możemy je zauważyć w luźnych grupach. Zięby nie są zbyt płochliwe i często korzystają z naszych karmników. Najłatwiej zaobserwować je jak poszukują jedzenia na ziemi, poruszając się drobnymi, szybkimi podoskami.

Miejsce występowania lub obserwacji

Poznaj bliżej Ziębę

Jak wygląda Zięba?
Jak wygląda Zięba?

W sezonie wiosennym i letnim ich głównym pożywieniem są owady i inne bezkręgowce, młode karmione są larwami i gąsienicami. Jesienią i zimą Zięby poszukują nasion, pąków i innych części roślin. Budową gniazda zajmuje się samiczka, samiec w tym czasie strzeże swojej partnerki i powstającej budowli. Gniazda ulokowane są zwykle w rozwidleniach gałęzi drzew i krzewów lub tuż przy pniu. Są one trudne do wypatrzenia, pokryte mchem, porostami i pajęczynami, wyścielone korzonkami, trawami i piórami. Zięby wyprowadzają 1-2 lęgi w sezonie. Wysiadywanie to zadanie samiczki, ale pisklakami zajmują się oboje rodzice. Młode Zięby zdolność lotu osiągają po około 13-14 dniach od wyklucia, ale pod opieką rodziców pozostają przez kolejne 3 tygodnie. W tym czasie dzieci uczą się śpiewu od swoich ojców, na początku przez słuchanie a później przez powtarzanie.

Charakterystyczny głos Zięby, to jeden z pierwszych zwiastunów wiosny. Ładna i miła dla ucha melodia zapowiada nie tylko nadejście cieplejszych dni, ale, zgodnie z dawnym obyczajem, miała też zwiastować deszcz i burze. Jak to u ptaków śpiewających, samczyk swoim głosem z jednej strony wabi samiczki, a z drugiej zaznacza swoje terytorium. Ziębową melodię wykorzystano w popularnej bajce dla dzieci o przygodach Pszczółki Mai i jej towarzyszy. O głosie Zięby i nie tylko pisał w zabawnym wierszu dla dzieci Jan Brzechwa pt. Ptasie Plotki: „Usiadła zięba na dębię: „Na pewno dziś się przeziębię! Dostanę chrypki, być może, Głos jeszcze stracę, broń Boże, A koncert mam zamówiony W najbliższą środę u wrony”.[…]”. Ptak ten pojawia się między innymi u tego samego autora w utworze pt. Szpak i sowa, w Ptasim radiu u Julina Tuwima, Czyżyk i zięba u Aleksandra Fredry. Bardzo ładny rysunek lecącej Zięby podziwiać możemy na znaczku pocztowym wydanym 24.04.2019 pod nr 4954.

Galeria

Z kim łatwo pomylić Ziębę?

Kolorowe samczyki w szacie godowej, z ich charakterystyczną piosenką, trudno pomylić z innym gatunkiem. Uwaga, samiczki łatwo pomylić z samiczkami Wróbla.

Jak wygląda samiczka Zięby?

To, co je od nich odróżnia to obecność biało-czarnego pasa na skrzydłach, najlepiej widocznego w locie.
Zięby, choć często osiedlają się w naszym sąsiedztwie, unikają gęstej zabudowy pozbawionej zieleni, co dobrze tolerują Wróble.

Jak wygląda samiczka Wróbla?

Zięba w liczbach

Masa ciała18-29 g
Rozpiętość skrzydeł25-29 cm
Długość ciała14-16 cm
Liczebność (w Polsce)krajową populację Zięby w latach 2013-2018 szacowano na 8 563 000 – 8 922 000* par.
Statusbardzo liczny ptak lęgowy i przelotny

Jak pomóc Ziębie?

Być może motyw Zięby wykorzystywany jest tak chętnie, ponieważ to nasz najliczniejszy ptak. A może dlatego, że Zięba jest taka piękna i przyjemnie jej się słucha? Z naszego punktu widzenia jest też bardzo pożyteczna zjadając owady i nasiona tzw. chwastów.

Doceńmy zalety Zięb i zaprośmy je do naszych ogrodów. Miedzy innymi z myślą o niej pozostawmy tam drzewa, szczególnie te dojrzałe, a także krzewy oraz łąki kwietne i trawnik wolne od wszelkich trucizn.

Bibliografia

Sokołowski J. Ptaki Polski Atlas Wydawnictwo: WSiP, 1988.

Attenborough D. Prywatne życie ptaków. Tłum. Kruszewiczowie A. i A. Wydawnictwo: Muza SA, 1999.

Hudec K. Przewodnik Ptaki. Tłum. Dudziński W. Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza MULTICO, 1996.

Kruszewicz A.G. Ptaki w Polsce. Ptaki lęgowe i przelotne, goście zimowi. Spotkania z przyrodą. Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza MULTICO, 2008.

Pióro M. Plamka Mazurka. Wydawnictwo: Marginesy, 2019.

http://wiersze.juniora.pl/brzechwa/brzechwa_p12.html ; dostęp: 23.09.2020

Opracowanie zbiorowe Ilustrowana encyklopedia ptaków Polski Atlas. Wydawnictwo: Fenix, 2015.

https://ogrod.ptakipolskie.pl/zieba/ ; dostęp: 21.09.2020

Svensson L. Ptaki. Przewodnik Collinsa. Tłum. Graszka-Petrykowski D. Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza MULTICO, 2013.

https://www.kzp.pl/index.php?artykul=kat-zn-2019-zn4954 ; dostęp: 23.09.2020

* Źródło: MPPL

Dzięki Tobie te miejsca zmieniają się w raj dla ptaków!

Lajkujesz z kanapy, czy działasz w terenie? Działaj z nami w taki sposób, jaki najbardziej Ci odpowiada.

  • 23 000 dolarów rocznie! Co najmniej tyle warte są różnorodne usługi jakie dostarczają nam zdrowe bagna w przeliczeniu na jeden tylko hektar! Tereny mokradłowe (bagna, podmokłe łąki) są jednym z najszybciej zanikających typów siedlisk przyrodniczych w skali nie tylko Polski, czy Europy, ale całego świata! Znikające ptaki wodno-błotne są niestety smutnym dowodem tych zmian. Tylko w ciągu ostatnich 30-40 lat populacja Czajki Vanellus vanellus skurczyła się o 55% , Krwawodzioba Tringa totanus o 54%, Kszyka Gallinago gallinago o 48%, Potrzosa Emberiza schoeniclus o 38%, Strumieniówki Locustella fluviatilis o 74%, Świerszczaka Locustella naevia o 73%, a Pliszki żółtej Motacilla flava o 76%. Pomóż nam tworzyć kolejne ostoje dla ptaków!
Zobacz inne formy wsparcia
  • Bagna są dobre!
  • Symbolem naszego rezerwatu jest Sasanka. Sasankowe murawy to dobrze zachowane murawy ciepłolubne na malowniczych, zboczach byłego wyrobiska piasku.
Zobacz inne formy wsparcia
  • Jak chroni przyrodę stowarzyszenie Jestem na pTAK!
  • Symbolem naszej ptasiej ostoi jest Żuraw. Gatunek może niezbyt oryginalny, ale to właśnie parę tych ptaków mieliśmy okazję zobaczyć, gdy ostatnio odwiedziliśmy to miejsce.
Zobacz inne formy wsparcia
  • Jak stowarzyszenie Jestem na pTAK! chroni przyrodę?
  • Naucz się rozpoznawać ptaki! Kurs online - jak rozpoznawać ptaki? zobacz więcej
  • Naucz się rozpoznawać ptaki! Kurs online - jak rozpoznawać ptaki? zobacz wydarzenie

Pomóż nam! Twoje wsparcie pozwala chronić Przyrodę!

Wpłać
na ptaki

Darowizna online

Zobacz pozostałe
formy wsparcia

Zobacz