Płomykówka

Smukłej budowy sowa wielkością zbliżona do Wrony. Samica nieznacznie większa od samca. Głowę Płomykówki zdobi charakterystyczna szlara w kształcie serca, służąca przede wszystkim do wyłapywania dźwięków z otoczenia, które następnie kierowane są do asymetrycznie rozmieszczonych uszu. Płomykówki to ptaki o jednym z największych naturalnych zasięgów, a ich ubarwienie w zależności od podgatunku zmienia się od płowo-białego do rudego, i to takie ciemne ptaki zamieszkują naszą część Europy (Tyto alba guttata). Dla wszystkich odmian barwnych charakterystyczne jest biało-szaro-czarne kropkowanie wierzchu głowy, skrzydeł i grzbietu, które sprawia czasami wrażenie, jakby ptak obsypany był dziesiątkami drobnych, połyskujących szkiełek lub perełek. Niektórzy widzą w nich coś na kształt małych ogników (płomyków) i wywodzą stąd polską nazwę gatunkową. Elegancji dodaje Płomykówkom atłasowo biały spód skrzydeł i stosunkowo długie nogi. O zmierzchu Płomykówka wygląda jak poruszająca się wolnym lotem zjawa.

Jak rozpoznać Płomykówkę po głosie?

Głosy wydawane przez Płomykówkę mogą wprawić w osłupienie kogoś, kto usłyszy je po raz pierwszy, szczególnie, że najpewniej będzie to miało miejsce po zapadnięciu zmroku. Samiec odzywa się zachrypniętym, dość przerażającym krzykiem, powtarzanym z dużą częstotliwością. Oprócz tego wydaje mruczące, przytłumione i skrzeczące dźwięki oraz syczenie. Głos samicy jest podobny ale wyższy, donośniejszy i jeszcze bardziej przeraźliwy. Sowy te odzywają się z reguły tylko podczas okresu lęgowego. Pisklęta żebrzą hałaśliwie przeciągłym, charkotliwym chrapaniem.

Płomykówka zasiedla nizinną część kraju, przy czym na północnym-wschodzie spotykana jest bardzo rzadko. Najprawdopodobniej wiąże się to z występującymi na tym obszarze mroźnymi zimami i nierzadko obfitymi opadami śniegu, które uniemożliwiają tym ptakom przetrwanie.

Płomykówka najchętniej zamieszkuje wieże kościelne, nieodwiedzane przez ludzi ruiny, zaciszne miejsca w gospodarskich zabudowaniach. W ostatnich latach zaczęto ją też widywać w miastach, gdzie stwierdzano jej obecność w stropach bloków, kominach wentylacyjnych, transformatorach i wieżach ciśnień. Wybiera miejsca sąsiadujące z możliwie dużymi, otwartymi terenami zielonymi, a na wsiach z polami, łąkami i pastwiskami, które są dla niej terenami łowieckimi.

Płomykówka zamieszkuje niemal całą Ziemię, z wyjątkiem Antarktyki, Arktyki i Australii (zamieszkujące tam Płomykówki uznano ostatecznie za niezależny gatunek, a nie podgatunek jak uważano wcześniej). W obrębie gatunku wyróżnić można wiele podgatunków, różniących się ubarwieniem i regionalnym przystosowaniem do zajmowanego obszaru.

Nasze Płomykówki są przeważnie osiadłym, choć zdarza się, że niektóre osobniki podejmują sezonowe wędrówki, a młode ptaki rozpraszają się na znaczne odległości w poszukiwaniu nowych terytoriów.

Płomykówki swoje kryjówki najczęściej opuszczają po zmroku. Ich miękkie, gęste upierzenie oraz grzebykowate ukształtowanie krawędzi lotek pozwalają na bezgłośne i bezwietrzne poruszanie się. Dzięki temu ptaki są w stanie usłyszeć najlżejsze dźwięki wydawane przez gryzonie i bezbłędnie namierzyć ofiarę. W ich menu oprócz gryzoni pojawiają się czasami drobne ptaki, płazy oraz nietoperze. Skład pokarmu można łatwo poznać analizując liczne wypluwki znajdujące się w miejscach, gdzie sowy przesiadują, lub w bezpośrednim sąsiedztwie gniazda. Płomykówka poluje z zasiadki lub aktywnie, przelatując nad swoimi rewirami łowieckimi. Ofiary chwyta szponami, a w razie potrzeby uśmierca dziobem.

Zaloty Płomykówek, to głównie uganianie się samca za samicą. Do tego loty tokowe połączone z „klaskaniem” skrzydłami. Scenom tym towarzyszą liczne okrzyki wydawane przez partnerów. Samiec szuka miejsc na lęgowisko i wybiera takie, które są trudno dostępne i mocno zaciemnione, gdzie ptaki czują się bezpiecznie. Płomykówki chętnie wykorzystują odpowiednio duże skrzynki lęgowe. Ostateczną decyzję o lokalizacji gniazda podejmuje samica. Na wyściółce z wypluwek składa w dwudniowych odstępach 4-8 białych jaj. Trwające około miesiąca wysiadywanie również jest jej obowiązkiem, a samiec w tym czasie zaopatruje ją w pokarm. Młode wykluwają się jedno po drugim, w kolejności złożenia jaj, przez co różnice w rozwoju piskląt z tego samego lęgu mogą być bardzo duże, a młodsze pisklęta często giną z braku pożywienia regularnie odbieranego im przez starsze rodzeństwo. Młode Płomykówki gniazdo opuszczają po około dwóch miesiącach od wyklucia, przy czym pozostają pod opieką rodziców przez kilka kolejnych tygodni. Dojrzałość płciową osiągają po roku. Liczba oraz wielkość lęgów zależą od sezonowej liczebności gryzoni, ich głównego pokarmu. W tzw. „mysim” roku niektóre pary wyprowadzają dwa lęgi w sezonie.