Puszczyk Mszarny

Duża, szara sowa o małych ale wyrazistych i jaskrawych, cytrynowożółtych oczach, a przez to chłodnym i przenikliwym spojrzeniu. Okazała, mocno zaznaczona szlara w kolistym, szarym wzorze, który wyglądają jak słoje drzewa. Puszczyka Mszarnego wyróżniają dwa białe półksiężyce rozchodzące się na boki od nasady dzioba. Nad dziobem przypominają brwi, niżej – wąsy. Pomiędzy nimi coś jakby czarna bródka. Szary lub brunatnoszary wierzch ciała pokrywa ciemniejszy wzór na skrzydłach przetykany białymi piórami. Pierś i brzuch w podobnych barwach zdobią pionowe, ciemne kreski. Nogi w całości gęsto opierzone. Skrzydła zaokrąglone, pokaźnych rozmiarów. Ogon długi z widocznymi poprzecznymi pręgami. Jak to u sów, obie płcie tak samo ubarwione, ale samica jest dużo większa od samca. Puszczyk Mszarny nie posiada tzw. uszu czyli charakterystycznych kępek piór na głowie, jakie widzimy u wielu innych sów. Wypluwki duże, w kolorze ciemnoszarym lub czarnym, o zwartej strukturze z dobrze widocznymi fragmentami kości ofiar.

Jak rozpoznać Puszczyka mszarnego po głosie?

Swoje terytoria oznacza głośnym pohukiwaniem whu-whu powtarzanym po kilka razy, najczęściej w duecie. Niektóre odgłosy wydawane przez Puszczyka Mszarnego mogą przypominać bardzo niskie gruchanie gołębi.

Puszczyk Mszarny zasiedla głównie bory z domieszką drzew liściastych. Najlepiej gdy w pobliżu znajdują się bagna, polany lub inne otwarte przestrzenie, na których może bezpiecznie polować. Puszczyka Mszarnego możemy spotkać przez cały rok, ale cała nasza krajowa populacja to zaledwie kilka par. Udokumentowane obserwacje miały miejsce między innymi w Puszczy Białowieskiej, w Lasach Sobiborskich i Włodawskich oraz na Polesiu Lubelskim. Mszarne prowadzą osiadły tryb życia, choć w okresach braku pożywienia mogą koczować lub migrować.

Puszczyk Mszarny jest sową dzienną, polującą głównie o zmierzchu i świcie. Żywi się małymi gryzoniami – przede wszystkim nornikami, które są koniecznym elementem jego diety, a bez których w dłuższej perspektywie choruje, a nawet umiera. W przypadku przejściowego niedoboru ulubionego pokarmu zmienia swój jadłospis i poszukuje innych gryzoni, a także płazów, gadów, ptaków, dżdżownic oraz większych owadów. Swoje ofiary potrafi namierzyć pod grubą warstwą śniegu, pod opadłymi liśćmi lub nawet tuż pod powierzchnią ziemi. Zdolność tą zawdzięcza doskonałemu słuchowi, wzmacnianemu przez dużą szlarę, która odbiera sygnały dźwiękowe i przekazuje je do ukrytych pod nią uszu. Jak większość sów, Mszarny najczęściej atakuje z zasadzki, z dużą siłą. Potrafi skruszyć oblodzenie na śniegu a nawet wyciągnąć swoją zdobycz ukrytą w niezbyt głębokiej norze. Lot ma bardzo cichy. Poza sezonem lęgowym Puszczyk Mszarny nie jest zbyt agresywny ani szczególnie płochliwy, więc można go spokojnie obserwować. Na miejsce odpoczynku wybiera drzewa o gęstych gałęziach, siada na nich tuż przy pniu.

Podczas pory godowej i w obronie gniazda Mszarne stają się niebezpieczne nawet dla człowieka. Zaloty to czas, w którym samiec obdarowuje swoją partnerkę prezentami w postaci ulubionych norników. Para siada  razem na gałęzi dotykając się piersiami i iskając szlary. Po przygotowaniu miejsca na gniazdo, które musi być dokładnie posprzątane a czasami, co jest wyjątkowe u sów, wyścielone pojedynczymi gałązkami, albo kawałkami kory i mchu, samica składa od 2 do 5 jaj, w co najmniej dwudniowych odstępach. Wysiaduje je przez okres około 30 dni, a poszczególne pisklęta zwykle wykluwają się w dwu, trzydniowych odstępach, w takiej samej kolejności w jakiej były składane jaja. Początkowo maluchami opiekuje się tylko mama, a jej partner przez cały ten czas przynosi pożywienie dla całej rodziny. Młode opuszczają gniazdo po około trzech-czterech tygodniach od wyklucia ale nie są jeszcze samodzielne i nie potrafią latać, najwyżej wspinają się po drzewach. Rodzice cały czas dbają o podloty. Gdy pożywienia jest dużo i po sąsiedzku są inne rodziny puszczyków, dzieci z różnych gniazd łączą się tworząc szkółki i wtedy wszyscy rodzice wspólnie się nimi opiekują. Młode uzyskują samodzielność po kolejnych 8 tygodniach życia. Przez kilka kolejnych miesięcy pozostają jednak w okolicy swojego rodzinnego gniazda, by później poszukać własnego terytorium.