Batalion

Batalion to niewielki ptak z rodziny bekasowatych, odznaczający się silnym dymorfizmem płciowym. Samiczki, niewiele większe od szpaków, są niepozorne, brązowobeżowe, z charakterystycznymi ciemnymi i biało obrzeżonymi piórami na grzbiecie, które tworzą łuskowaty wzór.

Samce są od nich wyraźnie większe, a każdy z nich ubarwiony jest w niepowtarzalny sposób, co oznacza, że nie ma dwóch jednakowych ptaków. Na czas godów samce stroją się w piękną kryzę wokół szyi oraz dwa pęki piór na głowie, które opadają na kark niczym staroświecka, arystokratyczna peruka. Całości dopełnia bogata paleta barw – od białych, przez różne odcienie beży i brązów, aż po kolory czarne z zielonym, purpurowym lub niebieskim połyskiem.

Na tokowiskach podekscytowane ptaki stroszą swoje ozdobne pióra i symulują potyczki przypominające szermierkę, w której florety zastępują dzioby. Do prawdziwych walk dochodzi jednak rzadko. Batalion to ptak bardzo towarzyski. Jeśli napotkamy samotne osobniki, będą to zwykle samice wysiadujące lub wodzące pisklęta oraz młode ptaki.

Jak rozpoznać Bataliona po głosie?

Batalion to gatunek mało „rozmowny”. Jedynymi głosami, jakie wydaje, są zwykle niskie pomruki.

Dzisiaj większość batalionów lęgnie się w tundrze, ale jeszcze 50 lat temu gatunek ten dość licznie zasiedlał podmokłe łąki i zalewowe doliny rzeczne od zachodniej Europy po wschodnie i północne krańce Azji. W Europie – w tym w Polsce – w dużej mierze były to okresowo podtapiane, użytkowane ekstensywnie łąki kośne i pastwiska. U nas Batalion gnieździ się już tylko pojedynczo i sporadycznie, głównie na terenie Biebrzańskiego Parku Narodowego.

Batalion to gatunek wędrowny. W Polsce najczęściej można go spotkać podczas wiosennych – rzadziej jesiennych – przelotów. Największe skupiska przelatujących ptaków obserwuje się nad Biebrzą, Narwią i w dolinach górnej Odry, Warty i Noteci. Na zimowiska Batalion wybiera zachodnią Europę, wybrzeże Morza Śródziemnego, Bliski Wschód, Indie oraz zachodnią, środkową i południową Afrykę.

Dieta Bataliona jest zależna od pory roku. Podstawowym pożywieniem w czasie lęgów i wędrówek są bezkręgowce oraz drobne ryby. Ptaki żerują w płytkiej wodzie i na brzegach rozlewisk oraz na odsłoniętych dnach zbiorników wodnych. Na zimowiskach odżywiają się głównie pokarmem roślinnym, w którym dominują nasiona ryżu, prosa i dzikich bagiennych traw.

Lęgi batalionów poprzedzone są widowiskowymi tokami. Gdy na tokowiskach pojawiają się samice, samce rozpoczynają prezentowanie swoich wdzięków. Puszą pióra i wypinają pierś, wykonując w ten sposób taniec godowy. Wszczynają zbiorowe, przeważnie pozorowane bójki, które mogą trwać całymi dniami. Można wtedy zaobserwować interesujące strategie zachowań. Ptaki dominujące, zwykle ciemno ubarwione, zajmują stałe, najlepsze miejsca na tokowisku. To one są najchętniej wybierane przez samice, które siadają wówczas przed nimi, gotowe do pokrycia, co czasami wykorzystują samce o mniejszej randze, tokujące zwykle gdzieś w pobliżu. Pozornie w najgorszej sytuacji są samce satelitarne, odznaczające się białym upierzeniem kryzy, ale niektórym samiczkom wydaje się to nie przeszkadzać. Wkrótce po godach samice oddalają się do rewirów lęgowych. Bardzo dobrze ukryte gniazdo to płytki dołek w ziemi, a w miejscach podmokłych wgłębienie na szczycie kępy traw. Wysiadywanie (przeważnie czterech) jaj trwa około trzech tygodni.

Batalion to typowy zagniazdownik. Pisklęta wykluwają się pokryte puchem i niemal natychmiast są gotowe do samodzielnego zdobywania pokarmu. Samica wodzi je, ogrzewa i chroni przed drapieżnikami przez ok. 10–15 dni. Kończy opiekę nad potomstwem jeszcze przed uzyskaniem przez nie lotności. Bataliony osiągają dojrzałość płciową w wieku dwóch lat, a dożywają około jedenastu.