Dubelt

Dubelt to niewielki ptak wielkości Kawki. Samice i samce nie różnią się od siebie wyglądem. Ich upierzenie jest płowobrązowe, upstrzone ciemniejszymi i białymi cętkami oraz prążkami, brzuch jasny, ciemno znaczony. Po obu stronach głowy, od nasady dzioba ku tyłowi, biegną ciemnobrązowe pręgi: te szerokie tworzą przedzieloną białym pasem czapkę, wąskie przebiegają w linii oka, a krótsze, mniej wyraźne – po policzkach.

W locie na pokrywach skrzydeł widoczne są dwa białe pasy. Wierzch ogona ma barwę rdzawą. Długi i mocny dziób oraz wydłużone nogi świetnie się sprawdzają przy wyszukiwaniu dżdżownic i robaków w grząskim gruncie.

Jak rozpoznać Dubelta po głosie?

Dubelta możemy usłyszeć podczas tokowiska, na którym samce zbierają się wieczorem i nocą, delikatnie klekocząc i szczebiocząc. W czasie tańca godowego samiec przybiera postawę kulturysty – wypina pierś i napręża nogi, a następnie gwałtownie wyrzuca skrzydła, przykuca i rozkłada ogon, odsłaniając białe sterówki. Prezentacji towarzyszy furkot skrzydeł i podskakiwanie – wszystko po to, aby zainteresować samice i zdystansować rywali.

Dubelt zajmuje bagienne doliny rzeczne, torfowiska oraz pierwotne siedliska w niewielkim stopniu przekształcone przez człowieka. Postępująca intensyfikacja rolnictwa oraz krzewy stopniowo zarastające bagienne łąki powodują, że ptak ten szybko znika z naszego krajobrazu. W Polsce dubelty lęgowe spotkać można jeszcze na Podlasiu i Lubelszczyźnie, oczywiście w ciepłej porze roku.

Przeloty odbywają się w marcu–kwietniu oraz we wrześniu–październiku. Dubelt zimuje w środkowej Afryce, do której udaje się lotem non stop lub z krótkimi przystankami. W locie aktywnym osiąga średnią prędkość 97 km/godz. i potrafi pokonać dystans blisko 7 tys. km mniej więcej w trzy doby. Przed tym forsownym lotem dubelty przez miesiące intensywnie jedzą, magazynując tłuszcz i zwiększając swoją masę ciała ok. 1,5 raza.

Dubelty najłatwiej zaobserwować w okresie godowym wieczorową porą. Tokowiska zlokalizowane są zazwyczaj na większych obszarach tworzących swego rodzaju sieć wśród podmokłych łąk i bagien. Samce okupują podwyższone kępy traw, które zapewniają im lepszą widoczność. Co kilka dni zmieniają swoje stanowiska. Raczej się nie dotykają, próbując onieśmielić rywali jedynie groźnymi pozami. Do bójek dochodzi sporadycznie. Zaloty trwają tygodniami i są wyczerpujące. Teren musi być więc bogaty w pożywienie, aby ptaki miały skąd czerpać energię na tak długie i intensywne tokowanie. Dubelty są poligamiczne – samce szczęściarze kopulują z kilkoma samicami, ale i samica może kopulować z więcej niż jednym partnerem.

Osobniki męskie są zwolnione z rodzicielskich obowiązków – budowa gniazda, wysiadywanie pięknych plamistych jaj i odchowanie potomstwa, które po około miesiącu zyskuje lotność, to zadanie matki. Ale na szczęście nie jest ono zbyt trudne – pisklęta zaraz po obeschnięciu opuszczają gniazdo i szybko zaczynają się żywić samodzielnie pokarmem dorosłych, czyli wszelkiego rodzaju bezkręgowcami.