Gąsiorek

To ptak nieco większy od Wróbla, o wyraźnym dymorfizmie płciowym. Samca bardzo łatwo rozpoznać po niebieskopopielatej głowie i czarnej „masce” w stylu Zorro. Spód i boki ciała są jasnoróżowe, wierzch skrzydeł rdzawobrązowy, a ogon ciemny z białymi skrajami.

Samica jest brązowa z wierzchu, od spodu kremowobiała, pokryta ciemniejszym, łuskowanym wzorem. Maska jest u niej tylko delikatnie zaznaczona, za okiem. Charakterystyczną cechą gąsiorków jest „sokoli ząb”, czyli haczykowate zakończenie dzioba, pomagające w uśmiercaniu ofiar.

Gąsiorki prowadzą dzienny tryb życia. Najczęściej żyją samotnie, w okresie lęgowym w izolowanych parach.

Jak rozpoznać Gąsiorka po głosie?

Śpiew samca jest cichy i szczebiotliwy, a sama piosenka bardzo urozmaicona. Gąsiorek doskonale naśladuje głosy innych ptaków – stąd też wzięła się jego nazwa, gdyż często wydaje charakterystyczny dźwięk przypominający gęganie gęsi.

Samicę można usłyszeć tylko tuż po przylocie z zimowiska. Jej głos przypomina nieco głos Wróbla.

Gąsiorek zamieszkuje niemal całą Europę. Nie spotkamy go jedynie na południu Półwyspu Iberyjskiego ani na dalekiej północy. Lubi krajobraz mozaikowy, pola z rozrzuconymi kępami drzew i krzewów, zakrzaczone łąki i pastwiska, śródpolne zadrzewienia, tzw. ugory i nieużytki, sady i duże ogrody otoczone żywopłotami. Znajduje tam doskonałe warunki do założenia gniazda i miejsca do czatowania, z których poluje, a także obserwuje otoczenie, wypatrując potencjalnych zagrożeń.

Gąsiorek należy do migrantów długodystansowych. Zimuje w południowej Afryce. Do Polski przylatuje w maju, a opuszcza nas już pod koniec sierpnia. W tym czasie spotkamy go w całym kraju.

Gąsiorka najłatwiej zaobserwować, gdy czatuje w dobrze wyeksponowanym miejscu – na słupach, drutach trakcji elektrycznej czy wierzchołkach wysokich krzewów. Poluje na owady, a nawet mniejsze kręgowce, takie jak drobne gady, gryzonie i płazy. Nawet niewiele mniejsze od niego zwierzęta nie mogą czuć się bezpiecznie w zasięgu jego wzroku. Atakuje w locie albo pikuje na obrany cel prosto z gałęzi, na której siedział. Nadwyżki jedzenia Gąsiorek nabija na cierniste gałęzie. Taka spiżarnia przydaje się przede wszystkim w sezonie lęgowym.

Samce od razu po powrocie z zimowiska zajmują terytoria gniazdowe i przystępują do lotów tokowych. W tym okresie są bardzo rozśpiewane. Gdy uda się przywabić partnerkę, wspólnie wybierają miejsce na gniazdo. Najczęściej jest ono umieszczane wewnątrz gęstego, kolczastego krzewu, na wysokości do 2 m nad ziemią. Partnerzy budują je wspólnie, z gałązek, korzonków i kłączy, a następnie wyściełają delikatnymi trawami, włosiem zwierząt i piórami. W tak przygotowanym gnieździe samica składa najczęściej 5–6 jaj. Wysiadywanie zaczyna po złożeniu ostatniego. Młode wykluwają się po około dwóch tygodniach. Początkowo są ogrzewane przez matkę, a ojciec zajmuje się dostarczaniem pokarmu. W późniejszym okresie oboje rodzice karmią pisklęta. Młode opuszczają gniazdo po 14–16 dniach, ale nadal przebywają w jego pobliżu, gdzie są dokarmiane przez rodziców.

Stopniowo rodzina się rozdziela. Samiec przejmuje opiekę nad większą częścią potomstwa, a samica –nad pozostałymi młodymi. Gąsiorki wyprowadzają jeden lęg rocznie, jednak w przypadku jego utraty ponownie składają jaja. Ptaki te bywają mamkami młodych kukułek, a ich gniazda są stosunkowo częstym celem kukułczych podrzutów.