Sowa Jarzębata

Sowa Jarzębata to średniej wielkości drapieżnik, rozmiarem zbliżony do wrony. Smukła sylwetka, stosunkowo mała jak na sowę głowa i niewielka szlara to jej znaki rozpoznawcze. Charakterystyczne są jej jaskrawożółte oczy oraz mocne, ciemnobrązowe, „brwi”, które okalają białą szlarę nadając jej groźnego i jednocześnie lekceważącego wyrazu. Niskie czoło plamkowane, biało-brązowe, tak jak upierzenie reszty ciała.

Z tyłu głowy widnieje jasny rysunek, który przypomina oczy – drugą twarz sowy. Brzuch i pierś oraz spód skrzydeł i ogona również biało-brązowe, ale zamiast plamek i cętek – prążki, które nadają jej jastrzębiowatego albo sokolego wyglądu, co dodatkowo podkreśla długi ogon i ostro zakończone skrzydła. Opierzone nogi, to już typowo sowia cecha. Obie płcie identycznie ubarwione, ale samica większa od samca.

Jak rozpoznać Sowę Jarzębatą po głosie?

Swoje tereny oznacza rytmicznym wołaniem ululululululululululu. Podczas zalotów, których ważnym elementem są loty godowe, Sowy Jarzębate nawołują się w podobny sposób.

Zamieszkuje lasy w strefie tajgi. Najchętniej trzyma się w pobliżu terenów podmokłych, przy śródleśnych łąkach, polanach, zrębach i innych otwartych przestrzeniach. W Polsce bardzo rzadko spotykana, tylko na przelotach, od późnej jesieni do wczesnej wiosny. Pojawia się zwykle wtedy gdy w jej naturalnym, północnym zasięgu zima okazuje się wyjątkowo ostra lub gdy brakuje tam pożywienia.

Poluje za dnia i prowadzi osiadły tryb życia. W zależności od zasobności rewirów lęgowych pozostaje na nich przez jeden lub kilka sezonów, a na dłuższe dystanse migruje jedynie w czasie wyjątków ostrych zim. Żywi się głównie drobnymi gryzoniami, chwytając je nawet pod śniegiem.

Gdy te stają się trudno dostępne, poluje na inne ofiary, takie jak ptaki – w tym nawet dużo większe od siebie cietrzewie. Szykująca się do ataku sowa siedzi pochylona do przodu, kręcąc nerwowo ogonem. Z natury mało płochliwa, gdy poczuje się zagrożona, szczególnie w pobliżu gniazda, nie ucieka tylko atakuje. Większość Jarzębatych każdej wiosny łączy się w nowe pary. Gniazda najchętniej zakładają na wierzchołkach złamanych pni drzew, lub korzystają z nadrzewnych gniazd innych ptaków.

Raz w roku, w odstępach co najmniej dwóch dni i w zależności od urodzaju norników, które wiosną i latem są ich podstawowym pożywieniem, samica składa 3-10 jaj. Wysiaduje je sama przez około 30 dni po czym pisklaki wykluwają się jedno po drugim, w podobnych odstępach w jakich składane były jaja. Początkowo samiec sam dba o swoją partnerkę i młode przynosząc regularnie pożywienie oraz czuwa nad ich bezpieczeństwem. Sowie dzieci opuszczają gniazdo po około miesiącu od momentu przyjścia na świat, choć jeszcze nie potrafią dobrze latać.

Zdolność tą w pełni opanują po kolejnych 5-6 tygodniach. Młode, które jako pierwsze stały się lotne nadal karmione są przez rodziców, trwa to tak długo, aż ostatni pisklak stanie się samodzielny. Troskliwi rodzice pozwalają dorosłym dzieciom na pozostanie na swoim terytorium nawet wtedy kiedy te nie potrzebują już ich pomocy. W końcu wyruszają na poszukiwanie własnego miejsca do życia.

W następnej kolejności terytorium lęgowe opuszają samce. Samice przez jakiś czas pozostają jeszcze na miejscu a czasami w ogóle nie odlatują. Sowy Jarzębate poza okresem lęgowym są samotnikami, choć tolerują w swoich rewirach inne sowy oraz dzienne ptaki drapieżne.