Grubodziób

Grubodziób to nasz największy łuszczak. Rozmiarem i sylwetką najbardziej zbliżony jest do Gila, ale jest od niego nieco większy i zdecydowanie – bo aż dwukrotnie  cięższy. W upierzeniu dominują brązy i to w wielu odcieniach. Brzuch, pierś i boki ma barwę jasnego kakao. grzbiet jest ciemnobrązowy. Na głowie i kuprze ciepłe rudości i brązy. Kark i boki szyi – popielate. Na skrzydłach ptak ma charakterystyczne, granatowofioletowe, lśniące i lekko karbowane lotki drugiego i trzeciego  rzędu, które w locie wyraźnie kontrastują z białymi paskami. Białe jest też zakończenie piór w ogonie, co również najlepiej widać w locie. Uwagę zwracają też czarny śliniak oraz czarny pasek okalający oczy i łączący je z dziobem. Obie płcie upierzone są tak samo, przy czym ubarwienie samiczek jest mniej wysycone.

Jak rozpoznać Grubodzioba po głosie?

Najczęściej słyszymy pojedyncze, metaliczne i ostre sylaby, coś jakby „pstryk” Piosenka cicha, rwana, chaotyczna – jakby ptak wyrzucał z siebie przypadkowe dźwięki i sylaby, z których niektóre mogą przypominać śpiew Gila.

W sezonie letnim, kiedy dojrzewają czereśnie i wiśnie, Grubodzioby zaglądają czasem do sadów owocowych. To ptaki płochliwe i skryte, rzadko zlatują na ziemię, siadają na krzewach lub nawet niższych gałęziach drzew. Z tego powodu bardzo trudno zaobserwować je wiosną i latem. Za to zimą chętnie odwiedzają karmniki –  a tam trudno je przegapić.

Po co Grubodziób odwiedza sady? Wcale nie po to, by – tak jak np. Szpak – objadać się miąższem owoców. Grubodziób woli pestki wiśni, czy czereśni, a właściwie znajdujące się wewnątrz pożywne nasiona. Ptak ten najpierw wydobywa pestkę z otaczającego ją miąższu, manipuluje nią przez chwilę , aż znajdzie  najwłaściwsze ułożenie, po czym, wykorzystując swój potężny dziób o sile nacisku znacznie większej niż uścisk dłoni dorosłego mężczyzny, zaciska szczęki i…  pestka głośno pęka. Jednak tym, co gatunek ten lubi najbardziej, jest bukiew. Grubodziób to koneser orzechów bukowych. To właśnie dla nich najchętniej  zasiedla lasy bukowe. Nie gardzi również orzeszkami grabowymi, pestkami czeremchy czy nasionami wiązów. A gdy te nie są dostępne, częstuje się nasionami chwastów, jabłek lub gruszek. Jego dietę uzupełniają nasiona sosen i świerków, które – gdy już się wysypią – zbiera choćby z ziemi. Nasiona sosen i świerków,  opadła buczyna, orzeszki grabów oraz woda, to główne powody, dla których Grubodziób jest w stanie opuścić korony drzew.

Okres lęgowy tego gatunku przypada na maj i czerwiec. Do budowy gniazda Grubodziób wykorzystuje drobne gałązki, a wyścieła je porostami i niedużymi korzonkami. Samo gniazdo zwykle jest dość słabo osłonięte i usytuowane na bocznej gałęzi drzewa liściastego, kilka metrów nad ziemią. Samica składa 4–5 jaj i głównie ona je wysiaduje, z niewielkim wsparciem „męża”, który czasem zastępuje ją popołudniami. Po 13–14 dniach wykluwają się młode. Mimo że rodzice odżywiają się pokarmem wyłącznie pochodzenia roślinnego, młode nie od razu są wegetarianami. Rodzice przynoszą im pokarm wysokobiałkowy, tj. delikatne owady lub ich części, np. miękkie odwłoki drobnych chrząszczy, ucierając je ze dopiero co dojrzałymi nasionami. Na pełny wegetarianizm młode przechodzą  dopiero wtedy, gdy się usamodzielnią.