Gęś Białoczelna
-
Anser albifrons
Gęś Białoczelna to towarzyska mieszkanka tundry, ceniąca rodzinę i społeczność.
Autor: Olga K
Jak rozpoznać Gęś Białoczelną?
Z pozoru szara i nieciekawa, Gęś Białoczelna zyskuje przy bliższym przyjrzeniu się: dostrzeżemy wtedy jaśniejsze zakończenia piór na grzbiecie, które tworzą charakterystyczny, łuskowaty albo dachówkowaty wzór, czarne pręgi na piersiach i brzuchu oraz, przede wszystkim, białą plamę na czole, której zawdzięcza swoją nazwę. Nogi są pomarańczowe, a dziób bladoróżowy (choć podgatunek z Grenlandii ma dziób pomarańczowy). Płcie nie różnią się między sobą. Wyróżnia się pięć podgatunków, w Polsce widuje się tylko jeden, nominalny. Tak jak inne gęsi, Białoczelne większość czasu spędzają na skubaniu trawy i ziół, a że są to ptaki bardzo społeczne, szczególnie dużo się dzieje w sferze wzajemnych relacji i interakcji.
Jak rozpoznać Gęś Białoczelną po głosie?
Jak większość gęsi Białoczelne odzywają się na wiele sposobów, przy czym najbardziej charakterystyczne są ich wysokie, momentami piskliwe nawoływania – coś jakby wi-wi lub kiu-ju – które dochodzą tak samo od przelatujących kluczy, jak i od gęsi odzywających się z lądu lub z wody.
Gdzie i kiedy obserwować Gęsi Białoczelne?
Na przelotach od późnej jesieni do wczesnej wiosny.
Coraz częściej zimuje, głownie w zachodniej części kraju i tam też znajdują się najlepsze miejsca do obserwacji Gęsi Białoczelnej – m.in. Stawy Milickie, Zbiornik Jeziorsko, Dolina Dolnej Warty i Odry, Dolina Noteci, Ujście Warty. W czasie wiosennych przelotów dzikie gęsi, w tym Białoczelne, bardzo licznie zatrzymują się też w Dolinie Biebrzy i Narwi.
Miejsce występowania lub obserwacji
Poznaj bliżej Gęś Białoczelną
Gęś Białoczelna większą część roku spędza w podróży lub na zimowiskach. Małe gąski przychodzi na świat w bagnistej tundrze , , w gniazdach założonych w małych koloniach, zbudowanych na ziemi z trawy, mchów i porostów, wyścielonych puchem, wraz z rodzeństwem, które zwykle liczy 4-6 piskląt. Rodzice muszą się spieszyć, ponieważ okno czasowe, w którym ich pociechy będą miały największe szanse na dorośnięcie jest bardzo krótkie i trwa zaledwie trzy miesiące.
Opuszczają miejsce przyjścia na świat pod czujnym okiem obojga rodziców. Podążają za nimi, ucząc się od nich, jak być gęsią. W wieku sześciu tygodni zaczynają już latać i wraz z rodzicami dołączają innych rodzin oraz gęsi, które jeszcze nie znalazły pary albo nie przystępowały do lęgów. W październiku zbierają się w coraz większe grupy i kierują się na południe i zachód, w tym do Polski, Tutaj na koniec każdego dnia skupiają się wokół mokradeł i zbiorników wodnych, często w mieszanych stadach z innymi gatunkami gęsi, które to stada mogą liczyć nawet tysiące osobników. Na wiosnę wracają na Daleką Północ, aby wydać na świat kolejne pokolenie gąsek.
Bardzo ważną rzeczą dla gęsi jest rodzina i wspólnota. Pokonują niebezpieczną drogę na zimowiska razem ze swoją rodziną, aby dodawać sobie wzajemnie otuchy i wzajemnie się wspierać. Gdy Gęś Białoczelna pokocha, zwykle robi to na całe życie. Samiec broni i opiekuje się samicą, gdy ta buduje gniazdo i wysiaduje jaja, a później razem opiekują się młodymi. Gęsi rozpoznają nawet dalszych krewnych, takich jak rodzeństwo rodziców, czyli wujostwo. Młode często pozostają w bliskim kontakcie z rodzicami nawet kilka lat i opiekują się nowym rodzeństwem
Najedzona musi sama radzić sobie z rodzicielskimi obowiązkami: wysiaduje 3–8 niebieskawych lub białych jaj przez około 33 dni. Pokryte białym puchem pisklęta potrafią latać po 6–7 tygodniach od wyklucia, ale przez kolejny miesiąc nadal pozostają pod opieką troskliwych rodziców. Dojrzałość płciową przedstawiciele tego gatunku osiągają w wieku 2–3 lat. Mogą żyć nawet 17 lat.
Galeria
Z kim łatwo pomylić Gęś Białoczelną?
Gęś Białoczelna podobna jest do swoich kuzynek, z którymi często migruje i spędza czas na zimowiskach – do Gęsi Tundrowej (Anser serrirostris) i Zbożowej (Anser fabalis), od których jest jednak mniejsza, ma jaśniejszą głowę i szyję, a jej dziób jest pozbawiony czarnych plam oraz do dużo masywniejszej, w ogólnej tonacji bardziej szaropopielatej Gęgawy (Anser anser). Dobrym wyróżnikiem szczególnie w locie lub z daleka jest też charakterystycznie wysoki głos Białoczółki
Na górze młoda Gęś Tundrowa, poniżej Zbożowa, źródło: Canva
Poniżej Gęś Gęgawa, źródło Canva
Gęś Białoczelna w liczbach
| Masa ciała | 1,4–3,3 kg |
| Rozpiętość skrzydeł | 130–160 cm |
| Długość ciała | 64–78 cm |
| Liczebność (w Polsce) | szacuje się że przez Polskę może migrować do 250 000 Gęsi Białoczelnych, z czego niektóre zatrzymują się w czasie łagodnych zim – w liczbie pond 30 tys. |
| Status | Gatunek łowny |
Jak pomóc
Ze względu na to, że Gęś Białoczelna jest u nas tylko na przelotach lub zimowiskach i tym co mogłoby jej pomóc to ochrona miejsc, w których ptaki te się zatrzymują na odpoczynek lub zimowiska.
Gęś Białoczelna należy do tak zwanej „pechowej trzynastki”– grupy ptaków, na które można w Polsce polować. Szczególnie wyczerpane podróżą ptaki są łatwym celem myśliwych. Co gorsza, gęsi kompletnie niezasłużenie cieszą się też złą opinią u rolników. Czy to jednak powód aby je zabijać? Każda zabita gęś to czyjś partner lub partnerka, ojciec, matka, a może brat lub siostra, …
Wiemy, że ptaki te często przeżywają ogromny smutek i żałobę po utracie bliskich, którzy, jak w przypadku polowań, zginęli tylko dla czyjejś przyjemności. Co roku w naszym kraju ginie ok. 15 tysięcy gęsi różnych gatunków. W województwach lubuskim, zachodniopomorskim, dolnośląskim i wielkopolskim zaczynający się 1 września do 15 stycznia – w pozostałych województwach do 21 grudnia. Najlepsze, co możemy zrobić dla Gęsi Białoczelnych i pozostałych ptaków z „pechowej trzynastki” to przeciwstawiać się barbarzyńskiej tradycji i walczyć o ich prawo do życia podpisując stosowne petycje, edukować innych albo wspierając protesty organizowane na rzecz ich ochrony.
Zacznij od poparcia kampanii Niech Żyją! niechzyja.pl
Dzięki Tobie te miejsca zmieniają się w raj dla ptaków!
Lajkujesz z kanapy, czy działasz w terenie? Działaj z nami w taki sposób, jaki najbardziej Ci odpowiada.
- 23 000 dolarów rocznie! Co najmniej tyle warte są różnorodne usługi jakie dostarczają nam zdrowe bagna w przeliczeniu na jeden tylko hektar!
Tereny mokradłowe (bagna, podmokłe łąki) są jednym z najszybciej zanikających typów siedlisk przyrodniczych w skali nie tylko Polski, czy Europy, ale całego świata! Znikające ptaki wodno-błotne są niestety smutnym dowodem tych zmian. Tylko w ciągu ostatnich 30-40 lat populacja Czajki Vanellus vanellus skurczyła się o 55% , Krwawodzioba Tringa totanus o 54%, Kszyka Gallinago gallinago o 48%, Potrzosa Emberiza schoeniclus o 38%, Strumieniówki Locustella fluviatilis o 74%, Świerszczaka Locustella naevia o 73%, a Pliszki żółtej Motacilla flava o 76%.
Pomóż nam tworzyć kolejne ostoje dla ptaków!
- Symbolem naszego rezerwatu jest Sasanka.
Sasankowe murawy to dobrze zachowane murawy ciepłolubne na malowniczych, zboczach byłego wyrobiska piasku.
- Symbolem naszej ptasiej ostoi jest Żuraw. Gatunek może niezbyt oryginalny, ale to właśnie parę tych ptaków mieliśmy okazję zobaczyć, gdy ostatnio odwiedziliśmy to miejsce.
Zostaw komentarz