Atlas ptaków

Grubodziób

    Coccothraustes coccothraustes

Grubodziób to jeden z nielicznych naszych ptaków, u których samiec w okresie lęgowym zmienia barwę dzioba – i nie jest to jedynie zmiana z jaśniejszego odcienia na ciemniejszy… Dziób przybiera zupełnie inny kolor i z mało wyrazistego beżowego, typowego, przechodzi w stalowoniebieski.

Autorka: Anna Koksa

Jak rozpoznać Grubodzioba?

Grubodziób to nasz największy łuszczak. Rozmiarem i sylwetką najbardziej zbliżony jest do Gila, ale jest od niego nieco większy i zdecydowanie – bo aż dwukrotnie  cięższy. W upierzeniu dominują brązy i to w wielu odcieniach. Brzuch, pierś i boki ma barwę jasnego kakao. grzbiet jest ciemnobrązowy. Na głowie i kuprze ciepłe rudości i brązy. Kark i boki szyi – popielate. Na skrzydłach ptak ma charakterystyczne, granatowofioletowe, lśniące i lekko karbowane lotki drugiego i trzeciego  rzędu, które w locie wyraźnie kontrastują z białymi paskami. Białe jest też zakończenie piór w ogonie, co również najlepiej widać w locie. Uwagę zwracają też czarny śliniak oraz czarny pasek okalający oczy i łączący je z dziobem. Obie płcie upierzone są tak samo, przy czym ubarwienie samiczek jest mniej wysycone.

mały rozmiar
sylwetka ptaka podobna do Wróbel
sylwetka ptaka w locie podobna do Wróbel
krótki dziób
kolorowy kolor

Jak rozpoznać Grubodzioba po głosie?

Najczęściej słyszymy pojedyncze, metaliczne i ostre sylaby, coś jakby „pstryk” Piosenka cicha, rwana, chaotyczna – jakby ptak wyrzucał z siebie przypadkowe dźwięki i sylaby, z których niektóre mogą przypominać śpiew Gila.

Gdzie i kiedy można zobaczyć Grubodzioba?

W sezonie letnim, kiedy dojrzewają czereśnie i wiśnie, Grubodzioby zaglądają czasem do sadów owocowych. To ptaki płochliwe i skryte, rzadko zlatują na ziemię, siadają na krzewach lub nawet niższych gałęziach drzew. Z tego powodu bardzo trudno zaobserwować je wiosną i latem. Za to zimą chętnie odwiedzają karmniki –  a tam trudno je przegapić.

Miejsce występowania lub obserwacji

Poznaj Grubodzioba bliżej

Jak wygląda Grubodziób?
Jak wygląda Grubodziób?

Po co Grubodziób odwiedza sady? Wcale nie po to, by – tak jak np. Szpak – objadać się miąższem owoców. Grubodziób woli pestki wiśni, czy czereśni, a właściwie znajdujące się wewnątrz pożywne nasiona. Ptak ten najpierw wydobywa pestkę z otaczającego ją miąższu, manipuluje nią przez chwilę , aż znajdzie  najwłaściwsze ułożenie, po czym, wykorzystując swój potężny dziób o sile nacisku znacznie większej niż uścisk dłoni dorosłego mężczyzny, zaciska szczęki i…  pestka głośno pęka. Jednak tym, co gatunek ten lubi najbardziej, jest bukiew. Grubodziób to koneser orzechów bukowych. To właśnie dla nich najchętniej  zasiedla lasy bukowe. Nie gardzi również orzeszkami grabowymi, pestkami czeremchy czy nasionami wiązów. A gdy te nie są dostępne, częstuje się nasionami chwastów, jabłek lub gruszek. Jego dietę uzupełniają nasiona sosen i świerków, które – gdy już się wysypią – zbiera choćby z ziemi. Nasiona sosen i świerków,  opadła buczyna, orzeszki grabów oraz woda, to główne powody, dla których Grubodziób jest w stanie opuścić korony drzew.

Okres lęgowy tego gatunku przypada na maj i czerwiec. Do budowy gniazda Grubodziób wykorzystuje drobne gałązki, a wyścieła je porostami i niedużymi korzonkami. Samo gniazdo zwykle jest dość słabo osłonięte i usytuowane na bocznej gałęzi drzewa liściastego, kilka metrów nad ziemią. Samica składa 4–5 jaj i głównie ona je wysiaduje, z niewielkim wsparciem „męża”, który czasem zastępuje ją popołudniami. Po 13–14 dniach wykluwają się młode. Mimo że rodzice odżywiają się pokarmem wyłącznie pochodzenia roślinnego, młode nie od razu są wegetarianami. Rodzice przynoszą im pokarm wysokobiałkowy, tj. delikatne owady lub ich części, np. miękkie odwłoki drobnych chrząszczy, ucierając je ze dopiero co dojrzałymi nasionami. Na pełny wegetarianizm młode przechodzą  dopiero wtedy, gdy się usamodzielnią.

Galeria

Z kim łatwo pomylić Grubodzioba?

Grubodziób, mimo znacznie mniejszych rozmiarów, bywa mylony z Sójką. Zapewne jest to spowodowane podobnym, przeważne brązowym ubarwieniem z wyrazistymi, czarnymi elementami. (na zdjęciu: Sójka)

Jak wygląda Sójka?

Grubodziób w liczbach

Masa ciała46–70 g
Rozpiętość skrzydełok. 32 cm
Długość ciała16–18 cm
Liczebność (w Polsce)200–400 tys. par
Statusw Polsce podlega ochronie gatunkowej,
ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych

Jak pomóc Grubodziobowi?

By pomóc Grubodziobowi, warto ocalić przed wycinką dojrzałe drzewa dające różnego rodzaju drobne orzech i nasiona, a także stare sady owocowe. Drzewa owocowe znacznie bardziej przysłużą się ptakom, owadom, a także krajobrazowi, klimatowi i nam samym. Z kolei w ogrodach warto posadzić więcej drzew, których owocami żywią się grubodzioby. O ile nie w każdym miejscu możemy sobie pozwolić na wielkiego buka , o tyle niewielka i niewybredna czeremcha urośnie prawie wszędzie. Zimą z pewnością pomoże Grubodziobom pozostawianie części jabłek na drzewie, nie wygrabianie całego parku czy ogrodu oraz dokarmianie.

Bibliografia

Dzięki Tobie te miejsca zmieniają się w raj dla ptaków!

Lajkujesz z kanapy, czy działasz w terenie? Działaj z nami w taki sposób, jaki najbardziej Ci odpowiada.

  • 23 000 dolarów rocznie! Co najmniej tyle warte są różnorodne usługi jakie dostarczają nam zdrowe bagna w przeliczeniu na jeden tylko hektar! Tereny mokradłowe (bagna, podmokłe łąki) są jednym z najszybciej zanikających typów siedlisk przyrodniczych w skali nie tylko Polski, czy Europy, ale całego świata! Znikające ptaki wodno-błotne są niestety smutnym dowodem tych zmian. Tylko w ciągu ostatnich 30-40 lat populacja Czajki Vanellus vanellus skurczyła się o 55% , Krwawodzioba Tringa totanus o 54%, Kszyka Gallinago gallinago o 48%, Potrzosa Emberiza schoeniclus o 38%, Strumieniówki Locustella fluviatilis o 74%, Świerszczaka Locustella naevia o 73%, a Pliszki żółtej Motacilla flava o 76%. Pomóż nam tworzyć kolejne ostoje dla ptaków!
Zobacz inne formy wsparcia
  • Bagna są dobre!
  • Symbolem naszego rezerwatu jest Sasanka. Sasankowe murawy to dobrze zachowane murawy ciepłolubne na malowniczych, zboczach byłego wyrobiska piasku.
Zobacz inne formy wsparcia
  • Jak chroni przyrodę stowarzyszenie Jestem na pTAK!
  • Symbolem naszej ptasiej ostoi jest Żuraw. Gatunek może niezbyt oryginalny, ale to właśnie parę tych ptaków mieliśmy okazję zobaczyć, gdy ostatnio odwiedziliśmy to miejsce.
Zobacz inne formy wsparcia
  • Jak stowarzyszenie Jestem na pTAK! chroni przyrodę?
  • Naucz się rozpoznawać ptaki! Kurs online - jak rozpoznawać ptaki? zobacz więcej
  • Naucz się rozpoznawać ptaki! Kurs online - jak rozpoznawać ptaki? zobacz wydarzenie

Pomóż nam! Twoje wsparcie pozwala chronić Przyrodę!

Wpłać
na ptaki

Darowizna online

Zobacz pozostałe
formy wsparcia

Zobacz