Ogorzałka

Średniej wielkości grążyca (kaczka nurkująca) z dużą okrągłą głową, podobna do czernicy. Kaczora w szacie godowej łatwo rozpoznać po czarnej głowie z zielonkawym połyskiem, jasnoszarym grzbiecie z delikatnym, czarnym, prążkowaniem, białym brzuchu i białych bokach ciała, czarnej piersi i kuprze. W upierzeniu spoczynkowym, samiec ma szarobrunatną głowę, taką samą, ale prążkowaną pierś, grzbiet jak w upierzeniu godowym, ale z brązowym nalotem, widocznym również na brudnobiałych, jakby przybrudzonych bokach, białe rozjaśnienie wokół nasady jasnoszarego dzioba z czarnym paznokciem. Samica we wszystkich sezonach ma ciemnobrązową głowę z szeroką białą plamą wokół dzioba, szarobrązowe boki ciała i grzbiet oraz biały brzuch. Latem pojawia się jaśniejsza plama na policzku. Dziób nieco ciemniejszy niż u samca, oczy u obu płci żółte. Młode podobne do samicy, ale bardziej jednolicie brązowe, z niewyraźną, brudnobiałą plamą wokół ciemnoszarego dzioba.

Jak rozpoznać Ogorzałkę po głosie?

Odzywa się rzadko, jeśli w ogóle to przede wszystkim na lęgowiskach – kaczory wołają ściszone „wiiik wiiik wiu”, a kaczki ochrypłe „kerrr”.

Gatunek północny, wędrowny, a najważniejsze europejskie zimowiska leżą u wybrzeży Europy Zachodniej, na Morzu Północnym oraz na zachodnim Bałtyku. Ogorzałki najchętniej przebywają na wodzie o głębokości 3-4 metrów, gdzie na dnie żyje dużo małży i ślimaków morskich. Największe stada zatrzymują się w osłoniętych zatokach i w ujściach rzek. U nas Ogorzałka pojawia się w strefie przybrzeżnej od końca października do marca, z największymi koncentracjami na wspomnianym Zalewie Szczecińskim. W głębi kraju jest bardzo nieliczna, czasami w niewielkich grupkach zalatuje na większe akweny śródlądowe. Zdarzały się też u nas pojedyncze przypadki lęgów.

Ogorzałka gniazduje daleko na północy; w północnej w strefie tajgi i tundry od Alaski, przez Kanadę, Islandię, Skandynawię i dalej przez całą Rosję, Jej najbliższe naszych granic stanowiska lęgowe znajdują się na szwedzkiej wyspie Gotland. Osiedla się nad płytkimi jeziorami i rozlewiskami oraz na wybrzeżach.

Ogorzałka najchętniej zakłada gniazdo na wysepkach, prawie zawsze tuż przy wodzie, tak aby kaczka mogą do niego dopłynąć, a tam, gdzie pozwala na to głębokość wody, dociera do gniazda w całkowitym zanurzeniu. Gniazda czasami są bardzo dobrze ukryte, a czasami zupełnie na widoku. W podmokłych miejscach, to ułożony z fragmentów roślin stosik, w suchych tylko dołek – ale zawsze jest obficie wyścielone puchem samicy. Często wiele gniazd leży blisko siebie tworząc małe, luźne kolonie, najchętniej w pobliżu kolonii mew lub rybitw. Lęgi zaczynają się z końcem maja lub początkiem czerwca. W zniesieniu jest 8-11 oliwkowoszarych jaj, wysiadywanych przez samicę przez 27 dni. Zdarza się, że Ogorzałki i Czernice znoszą wzajemnie jaja do swoich gniazd. Ponieważ kaczka zaczyna wysiadywać po zniesieniu kompletu jaj, wszystkie pisklęta wykluwają się w ciągu 24 godzin (klucie synchroniczne).

Młode nie muszą jeść pierwszego dnia, ponieważ wchłaniają jeszcze resztki żółtka. Gdy zaczynają odczuwać głód, jako typowe zagniazdowniki samodzielnie łapią owady i ich larwy z powierzchni wody. Młode zaczynają latać po 45 dniach. Ogorzałki żerują przeważnie nurkując, rzadko głębiej niż na, około cztery metry. Ich pokarm, w zależności od sezonu i rodzaju akwenu na którym rezydują, stanowią przede wszystkim małże, różne skorupiaki, ślimaki, okazjonalne, drobne ryby oraz owady i rośliny wodne.