Atlas ptaków

Puchacz

    Bubo bubo

Puchacz to największa europejska sowa i jedna z największych na świecie, wielkości dużych orłów.

Autorka: Marzena Trynkus

Jak wygląda Puchacz

Jak rozpoznać Puchacza?

Nietrudno go odróżnić od pozostałych polskich sów, ponieważ odznacza się wielkością i charakterystyczną, „baryłkowatą” sylwetką. Wrażenie masywności wzmacnia gęste,  puszyste upierzenie i duża głowa. Samice są wyraźnie większe od samców. Upierzenie obu płci to przykład kamuflażu doskonałego. Kombinacja brązów, beży i szarości, pokrytych ciemnymi kreskami i plamkami sprawia, że ptaka nie łatwo wypatrzeć w leśnym gąszczu. Szczyt głowy zdobią typowe dla wielu sów „uszy” – kępki piór, bynajmniej nie mające nic wspólnego ze słuchem. Chociaż są to tylko pióra, sowa potrafi je kłaść albo stawiać, podobnie jak pies czy kot, w zależności od nastroju. Szlara jest słabo zaznaczona. Czarne źrenice oczu, kontrastują z czerwono-pomarańczową tęczówką, co razem z dużym, ciemnym dziobem przydaje Puchaczowi groźnego wyglądu. Mocne opierzenie nóg i stóp chroni ptaka przed urazami i wychłodzeniem. Taki wygląd sprawia, że Puchaczowi stale towarzyszy aura dumy i powagi, która podpowiada, że nie ma z nim żartów.

duży rozmiar
sylwetka ptaka podobna do Sowa
sylwetka ptaka w locie podobna do Myszołów
jastrzębi dziób
brązowy kolor

Gdzie i kiedy można zobaczyć Puchacza?

Puchacz zasiedla lasy i góry Europy i Azji. Jego terytoria obejmują luźne starodrzewia przeplatane terenami otwartymi, na niżu często w sąsiedztwie bagien i mokradeł, które stanowią idealną bazę pokarmową i miejsce gniazdowania. Prowadzi osiadły tryb życia, co zaowocowało wyodrębnieniem wielu lokalnych podgatunków. U nas występuje nominatywny, a gnieździ się w rozproszeniu, zaledwie w kilku regionach na północy i południu kraju.

Miejsce występowania lub obserwacji

Poznaj bliżej Puchacza

Jak wygląda Puchacz?
Szlara Płomykówki

Puchacz przystępuje do lęgów bardzo wcześnie, zazwyczaj już w lutym. Nie buduje gniazd. W górach chętnie zajmuje półki skalne, załomy i nawisy, a w lesie będzie to choćby zagłębienie w ziemi, bezpośrednio pod drzewem czy wykrotem. Pilnująca lęgu samica, potrafi go jednak skutecznie bronić. Puchacz często korzysta z nadrzewnych gniazd innych dużych ptaków. Zdarza się, że odbiera je siłą nawet takim drapieżnikom jak jastrzębie, zabijając i zjadając poprzedniego właściciela. Puchacz zazwyczaj wyprowadza jeden lęg rocznie, choć zdarzają się lata, kiedy nie przystępuje do lęgów. Samica składa w co najmniej dwudniowych odstępach od 2 do 4 jaj, z których po około 36 dniach wylęgają się pisklęta. Przez cały okres wysiadywania karmiona jest przez partnera. Po wykluciu rodzice opiekują się potomstwem w gnieździe przez 4-5 tygodni. Młode opuszczają je zanim osiągną zdolność lotu. Ukrywają się w okolicy, wykorzystując różne naturalne osłony. Rodzice nadal się nimi zajmują i przynoszą im pożywienie, mim to jest to bardzo niebezpieczny okres w ich życiu i wiele z nich ginie. Młode puchacze samodzielność zyskują w wieku sześciu miesięcy, a dojrzałość płciową osiągają po upływie dwóch, trzech lat. Łączą się wtedy w pary, które zwykle pozostają razem do końca życia.

W kręgu kulinarnych zainteresowań Puchacza znajduje się praktycznie wszystko co lata i biega w okolicy, a w jego jadłospisie doliczono się ponad 270 różnych gatunków zwierząt. Zwykle poluje na zwierzęta średniej wielkości, takie jak wiewiórki, myszy czy grzywacze. Potrafi też upolować większe, jak zające, a nawet młode dziki, sarny czy daniele. Znany jest ze zręcznego skalpowania i oprawiania jeży. O diecie danego osobnika można przekonać się przeglądając wypluwki i resztki pokarmu przy gnieździe. Bywa, że w jego pobliżu gromadzi ofiary pozbawione głów, przeznaczone do późniejszej konsumpcji. Zazwyczaj atakuje z góry, ale zdarza się, że swoje ofiary chwyta goniąc je po ziemi.

Galeria

Z jakim ptakiem można pomylić Puchacza?

Puchacza można pomylić z uszatką, szczególnie, gdy ktoś pierwszy raz w życiu widzi z bliska ptaka z „uszami”, jednak obydwa gatunki wyraźnie różnią się rozmiarami – uszatka jest zaledwie wielkości dużego gołębia.

Puchacz w liczbach

Masa ciałasamica ok. 2300–4200g, samiec ok. 1600–2800g
Rozpiętość skrzydeł155-180 cm
Długość ciała60-78cm
Liczebność (w Polsce)270-380 par
StatusSkrajnie nieliczny ptak lęgowy, objęty ścisłą ochroną gatunkową

Jak pomóc Puchaczowi?

Pomimo niedawnego nieznacznego wzrostu liczebności, sytuacja Puchacza w Polsce jest wciąż niepewna. Największym zagrożeniem dla gatunku jest działalność człowieka, prowadząca do utraty siedlisk – wyrąb dojrzałych lasów, osuszanie mokradeł, zabudowa. Do tego doliczyć należy wszechobecne linie wysokiego napięcia, ruch kolejowy i drogowy, elektrownie wiatrowe oraz intensyfikację rolnictwa – w tym kumulację trucizn. Znacznym utrudnieniem życia nie tylko dla Puchaczy jest nasza aktywność sportowa i turystyczna, np. wspinaczka skałkowa czy hałaśliwe leśne wyprawy i piknikowanie w rewirach tych bardzo wrażliwych na płoszenie ptaków.

Bibliografia

Svensson L. „Ptaki. Przewodnik Collinsa”, Tłum. Graszka-Petrykowski D. Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza MULTICO, 2013, s. 222

Kruszewicz A. „Ptaki Polski” Tom 1, Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza MULTICO, 2018, s. 324-329

Dzięki Tobie te miejsca zmieniają się w raj dla ptaków!

Lajkujesz z kanapy, czy działasz w terenie? Działaj z nami w taki sposób, jaki najbardziej Ci odpowiada.

  • 23 000 dolarów rocznie! Co najmniej tyle warte są różnorodne usługi jakie dostarczają nam zdrowe bagna w przeliczeniu na jeden tylko hektar! Tereny mokradłowe (bagna, podmokłe łąki) są jednym z najszybciej zanikających typów siedlisk przyrodniczych w skali nie tylko Polski, czy Europy, ale całego świata! Znikające ptaki wodno-błotne są niestety smutnym dowodem tych zmian. Tylko w ciągu ostatnich 30-40 lat populacja Czajki Vanellus vanellus skurczyła się o 55% , Krwawodzioba Tringa totanus o 54%, Kszyka Gallinago gallinago o 48%, Potrzosa Emberiza schoeniclus o 38%, Strumieniówki Locustella fluviatilis o 74%, Świerszczaka Locustella naevia o 73%, a Pliszki żółtej Motacilla flava o 76%. Pomóż nam tworzyć kolejne ostoje dla ptaków!
Zobacz inne formy wsparcia
  • Bagna są dobre!
  • Symbolem naszego rezerwatu jest Sasanka. Sasankowe murawy to dobrze zachowane murawy ciepłolubne na malowniczych, zboczach byłego wyrobiska piasku.
Zobacz inne formy wsparcia
  • Jak chroni przyrodę stowarzyszenie Jestem na pTAK!
  • Symbolem naszej ptasiej ostoi jest Żuraw. Gatunek może niezbyt oryginalny, ale to właśnie parę tych ptaków mieliśmy okazję zobaczyć, gdy ostatnio odwiedziliśmy to miejsce.
Zobacz inne formy wsparcia
  • Jak stowarzyszenie Jestem na pTAK! chroni przyrodę?
  • Naucz się rozpoznawać ptaki! Kurs online - jak rozpoznawać ptaki? zobacz więcej
  • Naucz się rozpoznawać ptaki! Kurs online - jak rozpoznawać ptaki? zobacz wydarzenie

Pomóż nam! Twoje wsparcie pozwala chronić Przyrodę!

Wpłać
na ptaki

Darowizna online

Zobacz pozostałe
formy wsparcia

Zobacz