Zimorodek
-
Alcedo atthis
Jest to jeden z tych ptaków, o którym prawie każdy słyszał, ale tylko nieliczni widzieli. Za to, jeśli ktoś już miał szczęście zobaczyć Zimorodka, na pewno na długo zapamięta ten moment. Błękitno-lśniąca łuna, mknąca nad taflą wody. Pojawia się i znika. Magiczny widok.
Autorka: Adrianna Muszyńska
Głos: Simon Elliot, xeno-canto
Jak rozpoznać Zimorodka?
Maleńki, ale osłupiająco szybki. Szmaragdowo-lazurowy, z rudą piersią – wprost oślepia eksplozją kolorów. Paleta zimorodkowych barw, od lazuru po kobalt nie jest jednak wynikiem niebieskiego barwnika.
Swoje unikalne kolory zawdzięcza on złudzeniu optycznemu, które w fizyce nazywane jako efektem Tyndalla. Samice można rozpoznać po czerwono-pomarańczowym zabarwieniu nasady żuchwy, natomiast dzioby samców są jednolicie czarne. Młode Zimorodki cechują ciemne nogi i bledsze upierzenie. Kolor ich nóg zmienia się na pomarańczowoczerwony najwcześniej, gdy mają około 4-5 miesięcy.
Kiedy nadchodzi czas godów samce zaczynają uwodzić swoje wybranki przynosząc im prezenty – ryby. Samce prężą się dostojnie i przybierają często zabawnie wyglądające dla nas pozy, a samice zalotnie domagają się kolejnych uklei i płotek. Zimorodki to jednak indywidualiści i poza sezonem lęgowym są bardzo nietowarzyscy. Nie lubią dzielić się z innymi swoim łowiskiem i bronią go zacięcie. W końcu ryba nie zawsze bierze.
Gdzie i kiedy można zobaczyć Zimorodka?
Zimorodek występuje w całej Polsce. Żyje w pobliżu zbiorników wodnych.
Zimą pojawia się nad niezamarzniętymi jeszcze wodami. W Polsce można go spotkać przez cały rok.
Miejsce występowania lub obserwacji
Poznaj Zimorodka bliżej
Do życia Zimorodek potrzebuje czystych i spokojnych wód, skąd swoim nieproporcjonalnie wielkim dziobem będzie wyławiać małe ryby. Spłoszony zrywa się z gałęzi i pruje niczym strzała nad taflą wody, wydając przy tym przenikliwy i lodowaty głos – „zii, zii-ti”. Zimorodki to wyspecjalizowani wędkarze. Dodatkowo, tak jak i oni cenią sobie ciszę i spokój. Gdy nadejdzie odpowiedni moment Zimorodek rzuca się wprost do wody, znikając na kilka sekund pod jej powierzchnią.
Posiada on zdolność, za którą nie jeden fotograf byłby gotowy wiele zapłacić. Zimorodek to ekspert w kwestii stabilizacji obrazu. Poruszana wiatrem gałąź, na której siedzi, wprawia jego ciało w ruch, jednak głowa nawet nie drgnie. Ta technika umożliwia mu skuteczne przeprowadzenie ataku. Zimorodki gniazda zakładają w norach, które kopią w nadwodnych skarpach. Wysiadywanie trwa około 21 dni, a opieka nad wyklutymi już pisklętami około 24 dni. Po sposobie trzymania ryby w dziobie, można ocenić czy jest to pokarm przeznaczony dla samego łowcy, czy dla potomstwa. W przypadku karmienia piskląt, Zimorodek trzyma rybę skierowaną głową do zewnątrz, tak aby młode nie miały problemu z jej połknięciem.
Galeria
Z kim łatwo pomylić Zimorodka?
Nie do pomylenia. Można go jednak przegapić, gdy przesiaduje bezruchu w cieniu nadwodnych gałęzi. Z kolei zimą, na tle białego śniegu nie sposób przeoczyć mieniącego się ptaka.
Zimorodek w liczbach
| Masa ciała | 36 – 50 g |
| Rozpiętość skrzydeł | 26 – 28 cm |
| Długość ciała | |
| Liczebność (w Polsce) | Szacuje się, że żyje u nas około 2,5-6 tysięcy par Zimorodków. (Chodkiewicz i in. 2015) |
| Status | Zimorodek to nieliczny, a tylko lokalnie średnio liczny gatunek lęgowy w Polsce. |
Jak pomóc Zimorodkom?
Dużym zagrożeniem dla tych ptaków jest utrata siedlisk, spowodowana często pracami hydrotechnicznymi, odlesianiem brzegów oraz zanieczyszczeniami chemicznymi i biologicznymi wód. Długotrwałe przebywanie turystów w ich pobliżu również stanowi istotne zagrożenie dla Zimorodków. Hałas czy obecność przy norze, jak również nieustanne kolumny kajaków płynących w ich pobliżu może mieć dla nich negatywne skutki.
Takie czynniki zaburzają cykliczność karmienia, utrudniają zdobywanie pokarmu i niezmierne niepokoją ptaki. Zdarza się też, że ludzie celowo lub czasem nieświadomie niszczą zimorodkowe nory. Dużym problemem dla tych ptaków są szklane panele czy wiaty, znajdujące się w pobliżu wód. Stanowią one dla nich niewidoczną barierę, zderzenia z którą zwykle kończą się śmiercią ptaka. Ogromną porażką byłoby utracenie jednego z najbardziej baśniowych gatunków w naszym kraju. Dbajmy wspólnie o zabezpieczanie przezroczystych i szklanych obiektów, jak i o czystość wód oraz sąsiadujących z nimi skarp i nawisów ziemnych, nie tylko zresztą ze względu na zimorodkowe problemy.
Bibliografia
\Chodkiewicz T., Kuczyński L., Sikora A., Chylarecki P. Neubauer G., Ławicki Ł., Stawarczyk T. 2015. Ocena liczebności ptaków lęgowych w Polsce w latach 2008-2012. Ornis Polonica 56: 149-189.
Kucharski R. 2015. ZIMORODEK-FASCYNACJE ZNAD DRAWY. Drawieński Park Narodowy.
Kucharski R. 2016. Zimorodek (Alcedo atthis) – monitoring stanowisk lęgowych i ochrona. Poradnik praktyka. Wdecki Park Krajobrazowy.
Svensson L., Mullarney K., Zetterström D. 2012. Przewodnik Collinsa. Ptaki. Warszawa. Multico pp. 238-239.
Kucharski R. 2004. Poradnik ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. Ministerstwo Środowiska, Warszawa. T.8. (część II).
https://jestemnaptak.pl/artykul/zimorodek
Dzięki Tobie te miejsca zmieniają się w raj dla ptaków!
Lajkujesz z kanapy, czy działasz w terenie? Działaj z nami w taki sposób, jaki najbardziej Ci odpowiada.
- 23 000 dolarów rocznie! Co najmniej tyle warte są różnorodne usługi jakie dostarczają nam zdrowe bagna w przeliczeniu na jeden tylko hektar!
Tereny mokradłowe (bagna, podmokłe łąki) są jednym z najszybciej zanikających typów siedlisk przyrodniczych w skali nie tylko Polski, czy Europy, ale całego świata! Znikające ptaki wodno-błotne są niestety smutnym dowodem tych zmian. Tylko w ciągu ostatnich 30-40 lat populacja Czajki Vanellus vanellus skurczyła się o 55% , Krwawodzioba Tringa totanus o 54%, Kszyka Gallinago gallinago o 48%, Potrzosa Emberiza schoeniclus o 38%, Strumieniówki Locustella fluviatilis o 74%, Świerszczaka Locustella naevia o 73%, a Pliszki żółtej Motacilla flava o 76%.
Pomóż nam tworzyć kolejne ostoje dla ptaków!
- Symbolem naszego rezerwatu jest Sasanka.
Sasankowe murawy to dobrze zachowane murawy ciepłolubne na malowniczych, zboczach byłego wyrobiska piasku.
- Symbolem naszej ptasiej ostoi jest Żuraw. Gatunek może niezbyt oryginalny, ale to właśnie parę tych ptaków mieliśmy okazję zobaczyć, gdy ostatnio odwiedziliśmy to miejsce.
Zostaw komentarz