Błotniak Stawowy
-
Circus aeruginosus
Błotniak Stawowy patroluje teren z lotu, zachwycając sylwetką ze skrzydłami charakterystycznie uniesionymi na kształt szerokiego V. Jeśli dopisze nam szczęście i zobaczymy parę tych ptaków na niebie, być może będziemy świadkami niezwykłego pokazu ich akrobatycznych talentów.
Autorka: Aleksandra Marczuk
Jak rozpoznać Błotniaka Stawowego?
Spośród czterech gatunków błotniaków, które możemy w Polsce zobaczyć, to Błotniaka Stawowego (Circus aeruginosus) – o długich skrzydłach i stosunkowo masywnej sylwetce – możemy zaobserwować najczęściej. Gdy przyjrzymy się parze, z łatwością odróżnimy dużą, ciemniejszą samicę w gustownej karmelowej czapce i szaliczku od mniejszego samca o jasnym upierzeniu, z kreskowaną głową oraz rudawymi brzuchem i nogawicami. Młode swoim ciemnobrunatnym upierzeniem przypominają matkę.
Ten dostojny ptak lata nisko nad ziemią, często szybuje kołysany wiatrem, miękko poruszając skrzydłami. Niekiedy czujnie zawisa w powietrzu, wypatrując zdobyczy nad trzcinowiskiem, bagienną łąką, a w ostatnich latach także nad polami uprawnymi. W poszukiwaniu pokarmu pomaga mu doskonały słuch. W jadłospisie błotniaka dominują drobne gryzonie, zdarza się, że jego ofiarą padają również młode zające i ptaki. Nie pogardzi też płazami, gadami i rybami, czasem zaś zadowoli się większym owadem, a nawet padliną.
Gdzie i kiedy obserwować Błotniaka Stawowego?
W Polsce od marca do końca października
Błotniaki to ptaki wędrowne występujące na terenie Europy, Azji i Afryki. W Polsce rezydują od marca do końca października, choć widuje się je także zimą. Są częścią krajobrazu nizin, mokradeł, dolin rzek, stawów rybnych i jezior, gdzie w gęstych trzcinach, szuwarach i turzycowiskach zakładają gniazda. Poza sezonem lęgowym żyją zwykle samotnie, choć gromadzą się na noclegowiskach.
W pary łączą się, gdy zew natury wzywa je na lęgowiska, zazwyczaj na przełomie marca i kwietnia. Gniazdują często w rozproszeniu, choć na terenach obfitujących w pożywienie są bardziej towarzyskie i zbierają się w większych skupiskach, chętnie w miejscach, gdzie przyszły na świat.
Miejsce występowania lub obserwacji
Poznaj bliżej Błotniaka Stawowego
Podczas wiosennych toków samce błotniaków, chcąc zyskać uznanie płci pięknej, kręcą w powietrzu beczki, korkociągi i pętle, przerywając ciszę charakterystycznym wysokim „ke ke ke”. Zwykle żyją w parach, choć zdarza się, że samiec wiąże się nawet z trzema partnerkami. Jego obowiązkiem jest dostarczenie pożywienia wysiadującym samicom. Przekazanie zdobyczy to widowiskowy spektakl, wymagający od partnerów niezwykłej podniebnej ekwilibrystyki. Samica zrywa się z gniazda do nadlatującego samca i odbiera zdobycz z jego szponów lub chwyta ją w powietrzu, wykonując w locie zwrot nogami do góry.
Najedzona musi sama radzić sobie z rodzicielskimi obowiązkami: wysiaduje 3–8 niebieskawych lub białych jaj przez około 33 dni. Pokryte białym puchem pisklęta potrafią latać po 6–7 tygodniach od wyklucia, ale przez kolejny miesiąc nadal pozostają pod opieką troskliwych rodziców. Dojrzałość płciową przedstawiciele tego gatunku osiągają w wieku 2–3 lat. Mogą żyć nawet 17 lat.
Galeria
Z kim łatwo pomylić Błotniaka Stawowego?
Ciało około półmetrowej długości i skrzydła o rozpiętości mniej więcej 130 cm upodabniają Błotniaka do Myszołowa, choć ma od niego smuklejszą głowę, węższe skrzydła o równoległych krawędziach, charakterystycznie wygięte w locie, i dłuższy ogon.
Można go pomylić z innymi gatunkami polskich Błotniaków: Łąkowym (Circus pygargus) i Zbożowym (Circus cyaneus); w przeciwieństwie do nich nie ma jednak prążków na lotkach ani w ogonie.
Z kolei od Kani Czarnej i Rudej odróżnia Błotniaka brak wcięcia w ogonie.
Zdarza się, że niewprawne oko dostrzeże w Błotniaku Jastrzębia.
Taka pomyłka niejednokrotnie prowadziła do tępienia i odławiania tych ptaków, z obawy, że będą zagrożeniem dla domowego ptactwa. Błotniak jest jednak zbyt powolny, by mógł im zaszkodzić.
Status i populacja
W Polsce podlega ochronie gatunkowej i lokalnie jest gatunkiem średnio licznym.
Jak pomóc
Aby pomóc tym ptakom czuć się jak w domu, warto dbać o ich siedliska – szuwary przy zbiornikach wodnych, mokradła czy śródpolne oczka wodne. Intensyfikacja upraw i ujednolicanie wiejskiego krajobrazu, a zwłaszcza zasypywanie i osuszanie zbiorników wodnych, wykaszanie i wypalanie traw nieodwracalnie zmniejszają ich liczebność.
Niezbędna jest także walka z nielegalnym odstrzałem oraz wprowadzenie stref ciszy i ograniczenie turystyki wodnej w pobliżu lęgowisk tego gatunku.
Bibliografia
Attenborough D., Prywatne życie ptaków, tłum. A i A. Kruszewiczowie, Wydawnictwo: Muza SA, Kraków 1999, s. 178.
Hudec K., Przewodnik Ptaki, tłum. W. Dudziński, Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza MULTICO, Warszawa 1996, s. 232.
Pióro M., Plamka Mazurka, Wydawnictwo: Marginesy, Warszawa 2019, s. 375-377.
Opracowanie zbiorowe Ilustrowana encyklopedia ptaków Polski Atlas, Wydawnictwo: Fenix, Bełchatów 2015, s. 303.
Svensson L., Ptaki. Przewodnik Collinsa, tłum. D. Graszka-Petrykowski, Wydawnictwo:
Oficyna Wydawnicza MULTICO, Warszawa 2013, s. 376.
http://wiersze.juniora.pl/brzechwa/brzechwa_p12.html [dostęp: 23.09.2020] https://ogrod.ptakipolskie.pl/zieba/ [dostęp: 21.09.2020] https://www.kzp.pl/index.php?artykul=kat-zn-2019-zn4954 [dostęp: 23.09.2020]
Dzięki Tobie te miejsca zmieniają się w raj dla ptaków!
Lajkujesz z kanapy, czy działasz w terenie? Działaj z nami w taki sposób, jaki najbardziej Ci odpowiada.
- 23 000 dolarów rocznie! Co najmniej tyle warte są różnorodne usługi jakie dostarczają nam zdrowe bagna w przeliczeniu na jeden tylko hektar!
Tereny mokradłowe (bagna, podmokłe łąki) są jednym z najszybciej zanikających typów siedlisk przyrodniczych w skali nie tylko Polski, czy Europy, ale całego świata! Znikające ptaki wodno-błotne są niestety smutnym dowodem tych zmian. Tylko w ciągu ostatnich 30-40 lat populacja Czajki Vanellus vanellus skurczyła się o 55% , Krwawodzioba Tringa totanus o 54%, Kszyka Gallinago gallinago o 48%, Potrzosa Emberiza schoeniclus o 38%, Strumieniówki Locustella fluviatilis o 74%, Świerszczaka Locustella naevia o 73%, a Pliszki żółtej Motacilla flava o 76%.
Pomóż nam tworzyć kolejne ostoje dla ptaków!
- Symbolem naszego rezerwatu jest Sasanka.
Sasankowe murawy to dobrze zachowane murawy ciepłolubne na malowniczych, zboczach byłego wyrobiska piasku.
- Symbolem naszej ptasiej ostoi jest Żuraw. Gatunek może niezbyt oryginalny, ale to właśnie parę tych ptaków mieliśmy okazję zobaczyć, gdy ostatnio odwiedziliśmy to miejsce.
Zostaw komentarz