Jak pomóc Jerzykom?
Obok nas, w miastach, całkiem dobrze radzą sobie również ptaki. Umilają nam życie nie tylko śpiewem, ale i skuteczną walką z owadami. Para Jerzyków potrafi upolować 20 000 owadów na dobę! Dla Jerzyków, ale też Jaskółek, Wróbli, Pustułek, Kawek Kopciuszków i innych ptaków budynki to jedynie miejsce w którym mogą założyć gniazdo i wychować młode! Jest to również miejsce życia nietoperzy.
Prawna ochrona
Wszystkie wymienione ptaki oraz nietoperze objęte są ochroną gatunkową na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. 2016r. poz. 2183).
W stosunku do tych gatunków obowiązują zakazy określone w §6 tego rozporządzenia, zgodnie z którym zabrania się, m.in.:
– umyślnego zabijania, umyślnego okaleczania lub chwytania zwierząt,
– umyślnego niszczenia ich jaj lub form rozwojowych, niszczenia siedlisk lub ostoi,
– niszczenia, usuwania lub uszkadzania gniazd, niszczenia schronień, umyślnego uniemożliwiania dostępu do schronień,
– umyślnego przemieszczenia z miejsc regularnego przebywania na inne miejsca, a w odniesieniu do niektórych gatunków również umyślnego płoszenia lub niepokojenia, w szczególności, w miejscach noclegu, w okresie lęgowym w miejscach rozrodu lub wychowu młodych.
Jak prowadzić prace remontowe zgodnie z prawem?
Zarządca budynku powinien zlecić doświadczonemu ornitologowi oraz chiropterologowi (w przypadku nietoperzy) inwentaryzację przyrodniczą w zakresie występowania nietoperzy oraz ptaków gatunków chronionych, w celu uniknięcia nieumyślnego zniszczenia schronienia zwierząt podczas prac budowlanych. W sytuacji, gdy zniszczenie schronienia podczas prac budowlanych jest konieczne, należy zwrócić się do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska o wydanie stosownego zezwolenia oraz zapewnić temu gatunkowi zastępcze miejsca lęgowe. Podczas remontu czy termomodernizacji budynku należy zawieszać budki lęgowe dla tych ptaków w miejscach, gdzie dotychczas miały swoje lęgi” (GDOŚ 2009).
Wybrane przepisy:
I. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz. U.2017.1840 z późn. zm.), (art. 6 ust1 / art. 34a ust. 1 i 3 / art. 35 ust. 4 i 5 ).
II. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U.2107.1332).
III. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt.
IV. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U.2018.142 z późn. zm.), (art. 4 ust.1 / art. 60 ust. 1 i 2 / art. 125 / art. 131 pkt 13 i 14)
V. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U.2017.519 z późn.zm.), (art. 75 ust. 1,3 i 4 / art. 323 ust. 1 i 2 / art. 362 ust. 1 pkt.1 i 2, ust. 2 pkt. 1, 1a, 2 / art. 364 i 366 / art. 360 pkt.1 i art.361)
VI. Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz.U.2014.1739 z późn.zm.), (art. 7 ust. 1 / art.9 ust. 1, 2 pkt. 1 i 2 / art. 11 ust. 1 i 3 / art. 12 ust. 1 i 2 / art. 15 ust. 1, art. 16 pkt 1, art. 22 ust. 1 i art. 23 ust. 1 i 4)
VII. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 Kodeks Karny (Dz.U.2017.2204 z późn.zm.) (art. 181 § 1-5 / art. 9 § 1 – 3)
Jak postępować, gdy łamane jest prawo?
Naruszenie zakazów obowiązujących w stosunku do gatunków chronionych zgłaszane jest policji lub straży miejskiej.
Zgłoszenia dokonać może każdy obywatel, który obserwuje naruszenie prawa.
Zgodnie z art. 131, pkt. 13 i 14 ustawy o ochronie przyrody, karze aresztu lub grzywny podlega ten, kto niszczy siedliska zwierząt lub bez zezwolenia lub wbrew jego warunkom narusza zakazy w stosunku do gatunków objętych ochroną. Orzekanie następuje na podstawie przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Należy o tym pamiętać, a ekspertyzę przyrodniczą przewidzieć już na etapie planowanej inwestycji.
UWAGA: skrzynki lęgowe są najlepszym sposobem rekompensaty utraconych siedlisk.
Powieś budki!
Nie jest to skoplikowane przedsięwzięcie, ale radzimy przeprowadzić je we współpracy z lokalną organizacją przyrodniczą lub z ornitologiem! Zaproś do wspólnej akcji sąsiadów, poszukaj ornitologa, który pomoże Ci w wyborze lokalizacji! Pomysł skonsultuj z zarządcą budynku. Być może zdecyduje się on / ona sfinansować tak pożyteczną akcję!
* uwaga – wszelkie prace przy zajętych już budkach można wykonywać
tylko od 16 października do końca lutego!
1. Gdzie powiesić?
Jerzyki lubią mieszkać w koloniach, dlatego rozglądaj się za przestrzenią dla minimum trzech budek. Na dobry początek!
Z każdym rokiem możesz powiększać swoje „osiedle”. Pamiętaj, żeby młode Jerzyki miały miejsce na pierwszy „wylot z budki. Budka musi znajdować się na wysokości co najmniej 6 metrów, z dogodnym miejscem na lot.
2. Kup budki dla Jerzyków.
Możesz nawet zrobić to w naszym sklepie na pTAK!
Jeśli zamawiasz budkę u lokalnego stolarza (polecamy!), zapoznaj się dokładnie z najnowszymi wytycznymi dotyczącymi ich wymiarów .
Dokładnie opisaliśmy je też w naszym artykule o budkach dla Jerzyków.
3. Przeanalizuj sposób montażu.
Czy wybrana lokalizacja jest łatwo dostępna? Być może wymagane jest doświadczenie w pracy na wysokości i tylko specjalna ekipa może powiesić Twoje budki?
Uwzględnij w budżecie zatrudnienie osób z odpowiednimi uprawnieniami.
Wieszanie budek
– Im wyżej, tym lepiej. Budki dla Jerzyków wieszamy na wysokości co najmniej
6-8 metrów (1 piętro). Jeśli budka jest zawieszona nisko, a chcemy mieć gwarancję, że inne ptaki nie zajmą jej przez Jerzykami, otwór wlotowy należy zamknąć i otworzyć dopiero na przełomie kwietnia i maja (kiedy powrócą Jerzyki).
– Budki wieszamy na ścianie północnej, czyli najbardziej zacienionej. Budkę można zamontować na ścianie południowej, jeśli miejsce montażu jest stale zacienione np. pod opierzeniem dachu.
– Jeśli nie ma innego wyjścia, budki montujemy bezpośrednio do ściany. Dobór długości kołków/śrub/wkrętów zależy od grubości izolacji. Jeśli warstwa izolacji z elewacją ma 12-14cm, kołek powinien mieć co najmniej 22-24cm, żeby budkę solidnie przytwierdzić do ściany.
– Jeśli wieszamy budki na wyremontowanym bloku upewnijmy się, że mamy zgodę właściciela (Spółdzielni, Wspólnoty). W niektórych przypadkach mechaniczne uszkodzenie elewacji (wiercenie dziur) powoduje utratę gwarancji. Dlatego, jeśli mamy możliwość warto wykorzystać inne elementy budynku do montażu np. szyby wind, wyprowadzenia kominów wentylacyjnych, „attyki”, drewniane opierzenia dachów itp.
– Budki zawsze montujemy na „ścianie”, nigdy na dachu. Montaż na dachu ułatwia drapieżnikom (Mewom, Wronom) dostęp do jaj i młodych.
– Budki wieszamy na ścianie ze swobodnym dostępem (dolotem!). W odległości 10 metrów od ściany nie powinno być wysokich drzew, linii energetycznych, kabli itp., które utrudniają Jerzykom dostęp do budek.
Montaż sprzętu wabiącego
Jeśli wybrana przez Ciebie lokalizacja jest już zajęta (lub była, przed usunięciem gniazd podczas remontu) przez Jerzyki, ptaki powinny znaleźć nowe budki bez problemu. Jeśli jednak tworzysz nowe miejsce dla ptaków (super!), trzeba poinformować Jerzyki o tym atrakcyjnym lokum.
Ptaki, które trafiają na budki, dają o tym znać pozostałym. Ty nie czekasz na pierwsze Jerzyki, które ewentualnie zaproszą kolejne ptaki, ale wabisz!.
Głośniki – zamontowane blisko – powinny wydawać wabiące dźwięki od połowy kwietnia do połowy maja lub dłużej.
(charakterystyczne dźwięki Jerzyków nie będą przeszkadzały mieszkańcom, ponieważ są już integralną częścią tła dźwiękowego w miastach i wszyscy jesteśmy do tego przyzwyczajeni. Ba! Niektórzy uwielbiają te dźwięki i z zachwytem podnoszą głowę, nasłuchując letnich nawoływań).
Wystarczą godziny wieczorowe i poranne.
Kiedy wabiliśmy Jerzyki (wiosną 2019) do budek w wieży Fary w Poznaniu, zdecydowaliśmy się na:
od 7.00 do 7.30 i od 8.00 do 8.30 rano
od 19.00 do 19.30 i od 20.00 do 20.30 wieczorem.
Dzięki Tobie te miejsca zmieniają się w raj dla ptaków!
Lajkujesz z kanapy, czy działasz w terenie? Działaj z nami w taki sposób, jaki najbardziej Ci odpowiada.
- 23 000 dolarów rocznie! Co najmniej tyle warte są różnorodne usługi jakie dostarczają nam zdrowe bagna w przeliczeniu na jeden tylko hektar!
Tereny mokradłowe (bagna, podmokłe łąki) są jednym z najszybciej zanikających typów siedlisk przyrodniczych w skali nie tylko Polski, czy Europy, ale całego świata! Znikające ptaki wodno-błotne są niestety smutnym dowodem tych zmian. Tylko w ciągu ostatnich 30-40 lat populacja Czajki Vanellus vanellus skurczyła się o 55% , Krwawodzioba Tringa totanus o 54%, Kszyka Gallinago gallinago o 48%, Potrzosa Emberiza schoeniclus o 38%, Strumieniówki Locustella fluviatilis o 74%, Świerszczaka Locustella naevia o 73%, a Pliszki żółtej Motacilla flava o 76%.
Pomóż nam tworzyć kolejne ostoje dla ptaków!
- Symbolem naszego rezerwatu jest Sasanka.
Sasankowe murawy to dobrze zachowane murawy ciepłolubne na malowniczych, zboczach byłego wyrobiska piasku.
- Symbolem naszej ptasiej ostoi jest Żuraw. Gatunek może niezbyt oryginalny, ale to właśnie parę tych ptaków mieliśmy okazję zobaczyć, gdy ostatnio odwiedziliśmy to miejsce.
Pomóż nam! Twoje wsparcie pozwala chronić Przyrodę!
Dołącz do społeczności
Poznaj Ogrody na pTAK! które tworzymy w całej Polsce. Czytaj o Nocy Sów. Odwiedź nasze ostoje przyrody.