Rudzik

Ten niepozorny ptaszek wielkości Wróbla to zaradny, przedsiębiorczy i bardzo odważny indywidualista, który zdolny jest nawet zabić, byleby tylko obronić swoje terytorium. W pary łączy się jedynie na czas gniazdowania, ale związki te mają przede wszystkim praktyczny charakter. Spotkamy go w lasach, parkach oraz tradycyjnych ogrodach – coraz częściej także zimą.
Krępa, okrągła sylwetka, duża głowa i cienki, bardzo ruchliwy ogon, a przede wszystkim duża ruda plama na piersi kształtem przypominająca odwrócone serce i obwiedziona szeroką szarą lamówką to cechy rozpoznawcze tego słodko śpiewającego ptaszka. Z wierzchu Rudzik jest szarobrązowy, a jego wyraźne, duże i ciemne oczy zdradzają skłonność do nocnego trybu życia.

Rudziki najchętniej wybierają miejsca, w których kępy gęstych krzewów łączą się z przylegającym trawnikiem – idealnym miejscem do znalezienia pożywienia. Na swoje terytorium nie wpuszczają intruzów. Zwykle wystarczy zaśpiewać, żeby przypomnieć innym Rudzikom o obowiązujących zasadach. Ale niektórzy lekceważą ten kod i próbują wtargnąć na cudze terytorium. Wówczas w małym Rudziku budzi się lew… Jeśli krótki sparing nie rozstrzygnie problemu i żadna ze stron konfliktu nie ustąpi, może dojść nawet do walki na śmierć i życie. Rywale lub rywalki będą celowały w oczy i nogi. Jeśli i tym razem nikt nie ustąpi – skutek będzie fatalny, a na dziobie i pazurach zwycięzcy zobaczymy ślady krwi. Na szczęście nie wszystkie Rudziki stawiają wszystko na jedną kartę.

Jest to jeden z naszych najliczniejszych ptaków – każdej wiosny Rudziki decydują się na trudny związek, aby wychować kolejne pokolenie małych żołnierzy i żołnierek. W okresie lęgowym samiczki nie śpiewają. Z prostej przyczyny – śpiew w takiej sytuacji byłby bezmyślnością, jeśli wręcz nie samobójstwem. Tuż po odchowaniu potomstwa ptaki wracają na swoje terytorium, na którym skutecznie się „okopują”.

Śpiew Rudzika towarzyszy nam od wczesnej wiosny do lata, często także jesienią. Ze względu na ocieplenie klimatu rudziki, jak wiele innych ptaków, powoli zmieniają swoje przyzwyczajenia i obserwujemy je w naszych stronach również zimą. W słoneczną i bezśnieżną Wigilię nawet w miastach na wschodzie Polski można usłyszeć ich głos. Na zachodzie kraju ptaszki te zimują już regularnie. Ciekawe zachowanie rudzików zaobserwowano w Belgii.

Migrują najczęściej te ptaki, którym nie udało się utrzymać swojego rewiru. Można by rzec, że postępują wedle zasady: „I tak nie mam tu nic do stracenia”. Ptaki pozostające na zimę mają z reguły większe szanse przeżycia. Jeśli jednak zima okaże się surowa, to powracającym osobnikom będzie łatwiej zdobyć nowe terytorium.

Rudzik z reguły nie jest płochliwy, ale czujny i skryty. Raczej na nas spogląda, niż panicznie rzuca się do ucieczki. Jeśli się zaprzyjaźni i nabierze zaufania, potrafi towarzyszyć ogrodnikowi w jego pracach. Uwielbia przekopaną i zagrabioną ziemię, w której kryją się smakowite dżdżownice i pędraki. Poluje również na owady i inne żyjątka, a jesienią i zimą chętnie sięga po owoce jagodowe. Szuka jedzenia przeważnie w niskiej trawie lub pod rozkładającymi się na ziemi liśćmi.

Zimą możemy karmić Rudzika słonecznikiem. Idealnym miejscem są dla niego zarośla na obrzeżach lasów, parki czy ogrody. Najlepiej, gdy z zadrzewieniem sąsiaduje trawnik lub inna otwarta przestrzeń. Rudzik buduje gniazdo nisko nad ziemią – w półdziuplach, załomach, pod wykrotami.