Płaskonos

Średniej wielkości kaczka pływająca (w odróżnieniu do nurkujących), trochę mniejsza od Krzyżówki, z wielkim, płaskim, łyżkowatym dziobem. Silny sezonowy dymorfizm płciowy: samiec w szacie godowej nie do pomylenia z żadnym innym kaczorem. Wyróżnia się żółtymi oczami, które kontrastują z butelkowozieloną głową i szyją oraz czarnym dziobem. Pierś i barkówki są białe, a brzuch i boki rudokasztanowe. Pokrywy skrzydłowe mają kolor szaroniebieski, a zielone lusterka w przedniej części są biało obrzeżone. Nogi Płaskonosa są intensywnie pomarańczowe. W upierzeniu samicy dominują różne odcienie brązów, które układają się w łuskowaty wzór – na piersi i brzuchu jaśniejszy, na grzbiecie ciemniejszy. W locie całość kontrastuje z białymi od spodu skrzydłami. Lusterka u samiczki są bardziej matowe, zielonoszare, pozbawione białej krawędzi, a pokrywy skrzydłowe w kolorze jasnoszarym. Przez brązowe oczy przebiega ciemna smuga. Dziób z wierzchu szarawy, u nasady pomarańczowy. Samiec w szacie spoczynkowej podobny jest do samiczki. Odróżnia się białawym półksiężycem widocznym między żółtym okiem, a dziobem, bardziej rdzawymi bokami i brzuchem oraz pokrywami skrzydłowymi, które pozostają błękitne. Młode od matki odróżnimy tylko po ciemniejszym karku i ciemieniu oraz jaśniejszym brzuchu. Typowo dla kaczek, Płaskonosy szybko latają.

Jak rozpoznać Płaskonosa po głosie?

Płaskonosy odzywają się raczej rzadko, a odgłosy, które usłyszymy najczęściej wydaje spłoszony samiec. Przeważnie są to dwusylabowe, a czasami jednosylabowe stukania tuk-tuk…tuk. Samica odzywa się podobnie, ale bardziej gardłowym, zduszonym kerr-csz. Krótkie kwakanie, które opada w sile i tonacji brzmi jak ochrypła samiczka Cyraneczki.

Płaskonos należy do ptaków wędrownych i jest ściśle związany z wodą, od której poza okresem gniazdowym nigdy zbytnio się nie oddala. Żywi się głównie planktonem, małymi bezkręgowcami wodnymi oraz nasionami roślin. Pokarm wydobywa z płycizn lub zbiera z powierzchni wody. Szukając pożywienia Płaskonos często pływa po okręgu zanurzając lub tylko dotykając dziobem lustro wody. Potrafi także nurkować (choć normalnie robi to rzadko) lub stawać słupkiem – ta charakterystyczna dla kaczek pływających i łabędzi pozycja, gdy głowa i szyja są zanurzone w wodzie, a kuper wraz z nogami wystają nad powierzchnią, nazywa się spławikowaniem. Płaskonosy swoje gniazda zakładają w niewielkim dołku w ziemi, przeważnie na łąkach lub wśród trwa w pobliżu wody, choć  bywa, że i w znacznym oddaleniu od niej. Niezależnie od położenia jest ono bardzo dobrze ukryte wśród gęstej roślinności. Budową gniazda zajmuje się wyłącznie samica. Układa je z traw i liści, i wyściela własnym puchem. Składa 6-13 jaj i wysiaduje je przez około 22-23 dni. Czasami samiec towarzyszy partnerce i przebywa w pobliżu gniazda, ale zwykle tylko w początkowym etapie wysiadywania. Lęgi Płaskonosów trwają od kwietnia do lipca, poszczególne kaczki gniazdują oddzielnie i wyprowadzają jeden lęg w sezoie. Pisklęta są typowymi zagniazdownikami, więc opuszczają gniazdo tuż po wykluciu. Opiekę nad dziećmi sprawuje tylko matka. Młode kaczki uzyskują zdolność lotu i tym samym stają się samodzielne po upływie 40-45 dni od momentu wyklucia. Rodziny Płaskonosów prowadzą skryty tryb życia.