Trzcinniczek

Trzcinniczki, zwane też kiedyś Trzcionkami, mierzą zaledwie 12–14 cm. Ich skrzydła mają rozpiętość maksymalnie 20 cm, a waga nie przekracza 15g. Niewielkie rozmiary i współgrające z otoczeniem ubarwienie (identyczne u obu płci) sprawiają, że Trzcinniczka trudno zaobserwować. Ptaki te mają jednolicie oliwkowobrązowy wierzch ciała, jedynie kuper i pokrywy nadogonowe są bardziej rdzawe, a boki i spód kremowe, płowe lub płowobiałe. Nad oczami jaśnieje krótka kremowa brew, nogi są ciemne, a dzioby żółtawe. Młode mają nieco bardziej rdzawe ubarwienie.
Te ruchliwe, ale niezbyt płochliwe ptaki przylatują do Polski na przełomie kwietnia i maja. Już od przylotu samce zaczynają intensywne śpiewy, uczepione wysokich trzcin lub w innym, wyeksponowanym miejscu, dzięki czemu łatwiej je wówczas dostrzec. Pozwalają podejść do siebie nawet na odległość 10 m.

Jak rozpoznać Trzcinniczka po głosie?

Niosące się przez cały dzień, a nawet po zmierzchu śpiewy tych ptaków są niezwykle wartkie i różnorodne, choć mogą się wydawać chaotyczną zbitką dźwięków bez konkretnej melodii czy rytmu. Trzcinniczki mają duże możliwości wokalne: naprzemiennie wydają dźwięki wysokie i niskie, sylaby z różnorodną wibracją i modulacją oraz czysto brzmiące pogwizdywania. Ich ciągły śpiew jest znacznie szybszy, ale cichszy od twardej i skrzeczącej piosenki Trzciniaka.

Trzcinniczek, zgodnie ze swoją nazwą, na siedliska lęgowe wybiera pasy szuwarów i oczeretów nad jeziorami, stawami czy oczkami wodnymi, zarośla wikliny nad brzegami rzek, mokradła i rowy z przewagą trzcin oraz pałką wodną. Trzcinniczki najliczniej zakładają gniazda w miejscach, gdzie szuwary graniczą z lasem lub zagajnikiem, oferując dobre miejsca do żerowania. Spora część polskiej populacji tych ptaków zamieszkuje podmokłe siedliska na terenie parków narodowych (np. Narwiańskiego, Biebrzańskiego czy Słowińskiego), a także parków krajobrazowych czy rezerwatów przyrody, obejmujących tereny jezior, rzek lub stawów.

Trzcinniczek przylatuje na swoje tereny lęgowe z końcem kwietnia lub w maju, przy czym w reakcji na zmieniający się klimat data ta przyspiesza. Terytorium lęgowe Trzcinniczka jest niewielkie, toteż ptaki żerują poza jego granicami, często przepędzając inne osobniki z żerowisk, również poza sezonem lęgowym. Gniazda, przypominające głębokie, mocno zawinięte do wewnątrz koszyki, oplecione w charakterystyczny sposób wokół dwóch, trzech lub czterech łodyg trzciny, budowane są w gęstym trzcinowisku, na wysokości około 0,5 m. Przygotowaniem tej mocnej, stabilnej, nie poddającej się wiatrowi konstrukcji zajmuje się samica, używając zmoczonych w wodzie (a przez to bardziej plastycznych) liści, łodyg, pajęczyn i puchu roślinnego, wnętrze wyścielając włosiem i piórami oraz kwiatostanami trzcin z minionego roku.

Trzcinniczek wyprowadza zwykle dwa lęgi w roku – pierwszy w maju, kolejny jeszcze nawet w lipcu. Samica składa 3–6 jasnych jaj (w kolejnym lęgu nie więcej niż 3) w oliwkowozielone plamki, które następnie wysiaduje na zmianę z partnerem przez ok. 10–12 dni. Jeśli Trzcinniczek dzieli terytorium lęgowe z większym kuzynem – Trzciniakiem, wówczas składa jaja zdecydowanie później. Trzcinniczki są karmione przez oboje rodziców i opuszczają gniazdo po czasie mniej więcej równym okresowi inkubacji, przy czym przez kolejne dwa tygodnie ukryte w gąszczu szuwarów i trzcinowisk podloty wciąż dokarmiane są przez rodziców. Samce trzcinniczków nie słyną z wierności – często są ojcami piskląt kilku partnerek, co oznacza nie są w stanie włączyć się do rodzicielskich obowiązków we wszystkich rodzinach. W takiej sytuacji zaniedbują najmłodsze potomstwo, skupiając uwagę na pisklętach z tego lęgu, który wykluł się jako pierwszy. Trzcinniczki często padają ofiarami kukułek.