Błotniak Stawowy
-
Circus aeruginosus
Błotniak Stawowy patroluje teren z lotu, zachwycając sylwetką ze skrzydłami charakterystycznie uniesionymi na kształt szerokiego V. Jeśli dopisze nam szczęście i zobaczymy parę tych ptaków na niebie, być może będziemy świadkami niezwykłego pokazu ich akrobatycznych talentów.

Jak rozpoznać Błotniaka Stawowego?
Spośród czterech gatunków błotniaków, które możemy w Polsce zobaczyć, to błotniak stawowy (Circus aeruginosus) – o długich skrzydłach i stosunkowo masywnej sylwetce – możemy zaobserwować najczęściej. Gdy przyjrzymy się parze, z łatwością odróżnimy dużą, ciemniejszą samicę w gustownej karmelowej czapce i szaliczku od mniejszego samca o jasnym upierzeniu, z kreskowaną głową oraz rudawymi brzuchem i nogawicami. Młode swoim ciemnobrunatnym upierzeniem przypominają matkę.
Ten dostojny ptak lata nisko nad ziemią, często szybuje kołysany wiatrem, miękko poruszając skrzydłami. Niekiedy czujnie zawisa w powietrzu, wypatrując zdobyczy nad trzcinowiskiem, bagienną łąką, a w ostatnich latach także nad polami uprawnymi. W poszukiwaniu pokarmu pomaga mu doskonały słuch. W jadłospisie błotniaka dominują drobne gryzonie, zdarza się, że jego ofiarą padają również młode zające i ptaki. Nie pogardzi też płazami, gadami i rybami, czasem zaś zadowoli się większym owadem, a nawet padliną.

Gdzie i kiedy obserwować Błotniaka Stawowego?
W Polsce od marca do końca października
Błotniaki to ptaki wędrowne występujące na terenie Europy, Azji i Afryki. W Polsce rezydują od marca do końca października, choć widuje się je także zimą. Są częścią krajobrazu nizin, mokradeł, dolin rzek, stawów rybnych i jezior, gdzie w gęstych trzcinach, szuwarach i turzycowiskach zakładają gniazda. Poza sezonem lęgowym żyją zwykle samotnie, choć gromadzą się na noclegowiskach.
W pary łączą się, gdy zew natury wzywa je na lęgowiska, zazwyczaj na przełomie marca i kwietnia. Gniazdują często w rozproszeniu, choć na terenach obfitujących w pożywienie są bardziej towarzyskie i zbierają się w większych skupiskach, chętnie w miejscach, gdzie przyszły na świat.
Miejsce występowania lub obserwacji
Poznaj bliżej Błotniaka Stawowego
Podczas wiosennych toków samce błotniaków, chcąc zyskać uznanie płci pięknej, kręcą w powietrzu beczki, korkociągi i pętle, przerywając ciszę charakterystycznym wysokim „ke ke ke”. Zwykle żyją w parach, choć zdarza się, że samiec wiąże się nawet z trzema partnerkami. Jego obowiązkiem jest dostarczenie pożywienia wysiadującym samicom. Przekazanie zdobyczy to widowiskowy spektakl, wymagający od partnerów niezwykłej podniebnej ekwilibrystyki. Samica zrywa się z gniazda do nadlatującego samca i odbiera zdobycz z jego szponów lub chwyta ją w powietrzu, wykonując w locie zwrot nogami do góry.


Najedzona musi sama radzić sobie z rodzicielskimi obowiązkami: wysiaduje 3–8 niebieskawych lub białych jaj przez około 33 dni. Pokryte białym puchem pisklęta potrafią latać po 6–7 tygodniach od wyklucia, ale przez kolejny miesiąc nadal pozostają pod opieką troskliwych rodziców. Dojrzałość płciową przedstawiciele tego gatunku osiągają w wieku 2–3 lat. Mogą żyć nawet 17 lat.
Galeria
Z kim łatwo pomylić Błotniaka Stawowego?
Ciało około półmetrowej długości i skrzydła o rozpiętości mniej więcej 130 cm upodabniają Błotniaka do Myszołowa, choć ma od niego smuklejszą głowę, węższe skrzydła o równoległych krawędziach, charakterystycznie wygięte w locie, i dłuższy ogon.

Można go pomylić z innymi gatunkami polskich Błotniaków: Łąkowym (Circus pygargus) i Zbożowym (Circus cyaneus); w przeciwieństwie do nich nie ma jednak prążków na lotkach ani w ogonie.

Z kolei od Kani Czarnej i Rudej odróżnia Błotniaka brak wcięcia w ogonie.

Zdarza się, że niewprawne oko dostrzeże w błotniaku jastrzębia.
Taka pomyłka niejednokrotnie prowadziła do tępienia i odławiania tych ptaków, z obawy, że będą zagrożeniem dla domowego ptactwa. Błotniak jest jednak zbyt powolny, by mógł im zaszkodzić.

Status i populacja
W Polsce podlega ochronie gatunkowej i lokalnie jest gatunkiem średniolicznym.
Jak pomóc
Aby pomóc tym ptakom czuć się jak w domu, warto dbać o ich siedliska – szuwary przy zbiornikach wodnych, mokradła czy śródpolne oczka wodne. Intensyfikacja upraw i ujednolicanie wiejskiego krajobrazu, a zwłaszcza zasypywanie i osuszanie zbiorników wodnych, wykaszanie i wypalanie traw nieodwracalnie zmniejszają ich liczebność.
Niezbędna jest także walka z nielegalnym odstrzałem oraz wprowadzenie stref ciszy i ograniczenie turystyki wodnej w pobliżu lęgowisk tego gatunku.
Bibliografia
Attenborough D. Prywatne życie ptaków. Tłum. Kruszewiczowie A. i A. Wydawnictwo: Muza SA, 1999, s. 178
Hudec K. Przewodnik Ptaki. Tłum. Dudziński W. Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza MULTICO, 1996, s. 232
Pióro M. Plamka Mazurka. Wydawnictwo: Marginesy, 2019, s. 375-377
Opracowanie zbiorowe Ilustrowana encyklopedia ptaków Polski Atlas. Wydawnictwo: Fenix, 2015, s. 303
Svensson L. Ptaki. Przewodnik Collinsa. Tłum. Graszka-Petrykowski D. Wydawnictwo:
Oficyna Wydawnicza MULTICO, 2013, s. 376
http://wiersze.juniora.pl/brzechwa/brzechwa_p12.html ; dostęp: 23.09.2020
https://ogrod.ptakipolskie.pl/zieba/ ; dostęp: 21.09.2020
https://www.kzp.pl/index.php?artykul=kat-zn-2019-zn4954 ; dostęp: 23.09.2020
- Jest ranny, osłabiony, dziwnie się zachowuje? Nie wiesz co z nim zrobić – interweniować, czy może jednak zostawić go w spokoju? Skorzystaj z naszego prostego poradnika. zobacz wydarzenie
Kupując w naszym sklepie również pomagasz ptakom
Pomóż nam! Twoje wsparcie pozwala chronić Przyrodę!
Wpłać
na ptaki
Darowizna online
Wspieraj
przez patronite
Zostań patronem
Zobacz pozostałe formy wsparcia
Zobacz