Bogatka

Podczas obserwacji Bogatek możemy zabawić się w grę „znajdź różnicę”, gdyż samiec i samica Sikory Bogatki mają niemal identyczne upierzenie i są zbliżonej wielkości. Wprawne oko to za mało – przyda się także lornetka, by wychwycić te niuanse.

Te pełne życia ptaki zadają szyku czy to w lesie, czy w karmniku. A to za sprawą czarnego, mocno zarysowanego krawatu, który biegnie przez środek intensywnie żółtej piersi i brzuszek – aż po sam ogon.

U samczyków jest on zwykle szerszy niż u samiczek. Eleganckim dodatkiem jest czarna – lśniąca u panów, a matowa u pań – czapeczka, która pięknie kontrastuje z białymi policzkami. Plecy i skrzydła są żółtozielone z niebieskimi dodatkami.

Młode są podobne do ptaków dorosłych, ale ich upierzenie jest dużo bledsze, a charakterystyczne kontrasty mniej wyraziste.

Jak rozpoznać Bogatkę po głosie?

Bogatki odznaczają się wyjątkowo bogatym repertuarem głosowym. Rozpoznaje się nawet 240 wydawanych przez nie dźwięków. Dźwięczna, choć monotonna piosenka, która u nas jest jednym z pierwszych sygnałów wiosny, przypomina uparcie powtarzany sygnał karetki lub angielskie teacher, teacher.

Śpiewające ptaki często zmieniają podstawowy układ sylab, zawsze jednak cała zwrotka składa się z jednakowych sekwencji, a następujące po sobie zwrotki są podobne.

Bogatki to najliczniejsze i najbardziej rozpowszechnione z naszych Sikor. Ich populacja wynosi 1–3 mln par. Zamieszkują zróżnicowane tereny leśne i obszary zadrzewione, parki, ogrody, zieleń miejską i wiejską. Ich zagęszczenie w lasach liściastych wynosi około 1 pary na 1 ha, a w borach iglastych to 2–5 par na 1 ha. Bogatka zwykle nie grymasi przy wyborze domu, chętnie gnieździ się w budkach lęgowych, dziuplach i wszelkich zakamarkach przypominających dziuple. Nie pogardzi szczeliną w murze, żywopłotem czy skrzynką na listy. Nie wszystkie te lokalizacje są jednak dobre na wysiadywanie i wychowywanie młodych. Bywa i tak, że niektóre pary, nie mogąc znaleźć odpowiedniego miejsca na gniazda, nie zakładają rodziny.

Czy Sikora Bogatka odlatuje na zimę? Nie, ptaki zazwyczaj zostają z nami lub przenoszą się do cieplejszych regionów zachodniej Europy. Do Polski natomiast zalatują wtedy Bogatki z zimnego wschodu i północy. Sezon lęgowy trwa od końca kwietnia do początku lipca. Ptaki łączą się w pary w marcu. Wyprowadzają jeden, czasami dwa lęgi w roku. Jaja (zwykle 6–14) składają od kwietnia do początku lipca. Samica wysiaduje je 13–14 dni. Młode przebywają w gnieździe przez około 3 tygodnie. W szczytowym okresie rodzice przylatują do gniazda z pokarmem ponad 1000 razy dziennie.

Bogatka to prawdziwa pogromczyni owadów we wszystkich stadiach ich rozwoju – od jaj przez larwy i poczwarki po postacie dorosłe. Nie pogardzi pająkami czy innymi bezkręgowcami. Jedna rodzina – mama, tata i często kilkanaścioro rodzeństwa – może zjeść w sezonie około 75 kg owadów, czyli blisko 3 mln sztuk. Bywa, że Sikorka w ciągu dnia zjada pokarm o takiej masie, ile sama waży (ok. 20–30 g), a jeszcze większą ilość mogą pochłaniać mocno podrośnięte pisklęta. Wyposażone w silny dziób Bogatki mogą nie tylko chwytać gąsienice, lecz także dobierać się do owadów ukrywających się pod korą, w próchnie lub w ziemi, a ponadto rozłupywać trudno dostępne owoce i nasiona. Zimą są jednymi z najczęstszych gości w karmnikach.

Czym karmić Sikorę Bogatkę? Ptak ten chętnie zjada ziarna słonecznika i inne rośliny oleiste, słoninę, a także owoce. Zdarza się, że w oczekiwaniu na wiosnę raczy się padliną większych zwierząt. (Jeśli chcemy pomagać Bogatkom zimą, warto poznać podstawowe zasady dokarmiania ptaków). Uwaga: głodne i zdesperowane Bogatki dobierają się do przesypiających zimę nietoperzy (np. karlików malutkich), a niektóre potrafią nawet zapolować na małego wróblaka. Z kolei wiosną bywają równie bezwzględne w rywalizacji o miejsca lęgowe, o które zresztą coraz trudniej. Ptaki, które decydują się na odlot, robią to we wrześniu i w październiku.