Kawka

Nasz najmniejszy ptak z rodziny krukowatych, mniejszy od Sójki, o krótkim dziobie i ogonie.
Chodząc po ziemi rytmicznie kiwa głową. Lata zgrabnie, często szybując. Głowę ma szarą z czarną częścią twarzową i czapeczką. Oczy, wręcz hipnotyzująco piękne. Grzbiet, pierś i brzuch są szaroczarne, skrzydła czarne z metalicznym połyskiem. Dosyć często występują osobniki częściowo albinotyczne, z białymi partiami upierzenia. U młodych upierzenie bez połysku oraz ciemniejsze tęczówki. Brak dymorfizmu płciowego.

Jak rozpoznać Kawkę po głosie?

Orzechówka najczęściej odzywa się skrzeczącym, mechanicznym „krerrr”, czasami nawołuje się podobnie jak Kawki, a niekiedy podśpiewuje imitując różne głosy ptaków śpiewających.

Występuje w całym kraju, ale na zachodzie mniej licznie. Największe populacje są na Śląsku i w Małopolsce. Populacja oceniana jest na 220-310 tysięcy par lęgowych. Największe zagęszczenie, dochodzące do kilkudziesięciu par na kilometr kwadratowy, występuje na terenach miejskich. Część Kawek jest osiadła, część podejmuje niedalekie wędrówki. Zimą przybywają do Polski, Kawki z północy i wschodu Europy.

Jak przystało na ptaka z rodziny krukowatych, Kawki są niezwykle inteligentne.

Łączą się w pary na całe życie i trzymają się razem także poza sezonem lęgowym. Wyjątkowo stwierdzono poligynię. Gniazdują pojedynczo lub w luźnych koloniach. Zasiedlają parki, miasta, ruiny budowli, stare parki, cmentarze i aleje na otwartych przestrzeniach. W lasach raczej nie występują.

Kawka jest dziuplakiem wtórnym; gniazduje we wnękach budowli, na strychach, w przewodach wentylacyjnych, pod mostami, w dziuplach, budkach lęgowych,a  także – ku rozpaczy niektórych ludzi -w kominach. Gniazdo budują oboje partnerzy, z luźno ułożonych gałązek. Poprzetykane jest ziemią lub szmatami, wyścielone trawą, wełną i sierścią. Jaja, w liczbie 4-6 sztuk, wysiaduje tylko samica przez 18-20 dni. W tym czasie, samiec dostarcza partnerce pokarm.  Młode opuszczają gniazdo po około 32 dniach i jeszcze przez miesiąc pozostają pod opieką rodziców, ucząc się trudnej sztuki zdobywania pożywienia.

Młode Kawki przechodzą okres narzeczeństwa! „Zaręczają się” już pierwszej jesieni swojego życia, ale pierwsze lęgi wyprowadzają dopiero w wieku trzech lat. Grupy Kawek  budują w ramach swoich społeczności hierarchię, na podstawie której – między innymi – dobierają się w pary. Przypomina to system kastowy występujący w Indiach. Po sezonie lęgowym kawki nocują gromadnie, zlatując się z głośnymi okrzykami na noclegowisko. Niektóre Kawki odlatują jesienią na tereny o łagodniejszym klimacie, często przyłączając się do stad wędrujących Gawronów.

To odważni rodzice, którzy w razie niebezpieczeństwa dzielnie bronią swoich piskląt. Związane są ze swoim potomstwem w sposób wręcz nieprawdopodobny. Doktor Andrzej Kruszewicz opowiadał o dorosłych ptakach, które – utraciwszy swoje lęgi – dokarmiały cudze pisklęta chowane w Ptasim Azylu przy warszawskim zoo. Kawki są wszystkożerne. Zjadają owady, mięczaki, dżdżownice, drobne ssaki, opadłe owoce, zboże, pisklęta małych ptaków, dojrzałe i na wpół dojrzałe nasiona, odpadki ze śmietników.