Kopciuszek

Kopciuszek jest ptakiem wielkości Wróbla, o smukłej, wyprostowanej sylwetce. Obie płci mają podobny rozmiar, stosunkowo długie czarne nogi, kuper i ogon rdzawoczerwony. Samiec w szacie godowej jest smoliście czarny. Jego rudy ogon ma czarne środkowe sterówki, a na skrzydle widnieje jasne lusterko. W szacie spoczynkowej samiec upodabnia się do samicy. Samice są szaro-brązowe z rudym ogonem, bez białawego pola na skrzydłach. Młode są podobne do matek..

Jak rozpoznać Kopciuszka po głosie?

Śpiew kopciuszka składa się z serii zwrotek oddzielonych od siebie dosyć długimi przerwami. Typowa, pojedyncza zwrotka, jest krótka i składa się z trzech części. Pierwsza część to seria narastających gwizdów, o określonym rytmie. Po nich następuje krótka przerwa, po której słychać cichy – najlepiej słyszalny z bliska – zduszony chrzęst. Po tym fragmencie nieomylnie można rozpoznać kopciuszka. Chrzęszczący fragment, już bez pauzy, znowu przechodzi w motyw gwizdów.

Kopciuszek jest ptakiem migrującym. Zamieszkuje Europę i Azję. Dobrze czuje się w pobliżu człowieka – wsie i miasta, porzucone budynki, ruiny, kamieniołomy i wyrobiska. Zimuje w Afryce i na południowej Azji. Do Polski Kopciuszek przylatuje w marcu i kwietniu, a pierwsze lęgi zwykle pojawiają się już pod koniec kwietnia. Na zimę odlatuje na przełomie września i października.
Kopciuszki gniazdują w monogamicznych parach. Pierwotnie ptaki te swoje gniazda zakładały w stosach kamieni, w szczelinach, załomach lub rozpadlinach skalnych. Obecnie gniazdują zazwyczaj w stodołach, oborach lub garażach, na belkach dachowych, w szczelinach budynków, pod okapem dachu, a także w półotwartych budkach lęgowych. Gniazdo, osłonięte od góry, zbudowane jest z traw, łodyżek, mchu i korzonków, wyścielone włosiem, wełną czy sierścią. Samica składa 2 razy w roku po 5-6 jaj, które wysiaduje 12-14 dni. Młode opuszczają gniazdo po 12-16 dniach. Okres lęgowy trwa od kwietnia do lipca.

Mimo, że żyje z nami po sąsiedzku, Kopciuszek jest bardzo nieśmiały i lękliwy. Można go jednak zobaczyć siedzącego na okapie dachu, kominie lub w innym widocznym miejscu. Ma zwyczaj dygania i kiwania ogonem. Przy próbie zbliżenia się, natychmiast ucieka, ale mimo bojaźliwej natury Kopciuszek jest bardzo terytorialny i odważnie broni swojego rewiru i gniazda. W okresie gniazdowania emituje swoje charakterystyczne, ostrzegawcze „tik, tik, tik”, gdy tylko dostrzega zbliżające się niebezpieczeństwo lub intruza. W menu Kopciuszka, oprócz owadów, znaleźć można małe ślimaki i dżdżownice. Polując z zasiadki na większe, latające owady, często rzuca się na nie w powietrzu i strąca na ziemię. Jesienią zajada się owocami i drobnymi nasionami.