Kuropatwa

Kuropatwy często są uważane za ptaki skromnie ubarwione, co wynika zapewne z tego, że zwykle obserwujemy je w parze lub w grupie, gdy wzbiją się do lotu i wydają się wówczas szare. Podobnie wyglądają z daleka, na łące lub polu, gdzie umiejętnie się kamuflują. W rzeczywistości kuropatwa jest bardzo urodziwa. Jej upierzenie zdobi wzorzysta mozaika kolorów szarego, brązowego i rdzawego oraz ich odcieni: ma popielatą pierś i szyję, po bokach ciała kasztanowobrązowe pręgi, z kolei gardło, czoło i policzki są rdzawopomarańczowe. Samiec ma na piersi kasztanowatą, biało obwiedzioną plamę kształtem przypominającą podkowę. U samicy ta ozdoba jest mniej wyrazista. Pod i za oczami mają zalotne „kreski” intensywnie czerwonej, nagiej skóry. Młode kuropatwy są pozbawione tych wszystkich ozdób i niemal całe są żółtawoszaro-brązowe.
Kuropatwa to mistrzyni kamuflażu. W chwili zagrożenia przywiera do podłoża, a jej wzorzyste upierzenie upodabnia ją do kamieni albo grud ziemi. Choć towarzyska, kuropatwa jest nerwowa i płochliwa. Jest przy tym kiepskim lotnikiem – podrywa się tylko w ostateczności, lata szybko, ale głośno, nisko i jedynie na niewielką odległość. Gdy zbliża się niebezpieczeństwo, raczej zastyga lub chowa się wśród roślinności i odbiega.

Kuropatwa to ptak naziemny. Możemy ją spotykać na nizinach i pogórzu, na terenach rolniczych. Trzyma się pól i łąk urozmaiconych kępkami krzewów, ugorami i remizami. Osiadła.

Kuropatwy to ptaki romantyczne – rodzinne i monogamiczne. Prowadzą dzienny tryb życia. Noce spędzają w parach lub stadnie, moszcząc się w śródpolnych bruzdach lub między grudami ziemi, zwłaszcza jeśli dodatkową osłonę zapewniają im kępy roślinności. Te bardziej pomysłowe wybierają na nocleg na przykład snopy zboża lub nawet sterty słomy. Nie przywiązują się do jednego noclegowiska i każdej nocy szukają innego miejsca na odpoczynek.
Pary kuropatw wyznaczają swoje rewiry lęgowe. W zależności od regionu lęgi trwają od kwietnia do czerwca. Samica sama wybiera miejsce na gniazdo – dobrze ukryte zagłębienie w ziemi, zwykle wśród traw, w zbożu, koniczynie lub pod osłoną krzewów, które wykłada niewielką ilością suchych źdźbeł. Jeśli zniesione jaja zostaną uszkodzone lub zjedzone, samica ponownie przystępuje do lęgów. Jaja wysiaduje 23–25 dni.
Gdy zaczynają wykluwać się pisklęta, do rodzinnych obowiązków włącza się samiec: siada obok partnerki, niemal jej dotykając, a kolejne młode szybko przechodzą pod jego ciepłe, ojcowskie skrzydła. Kuropatwy są zagniazdownikami, co oznacza, że przychodzą na świat pokryte puchem i gotowe, żeby pobiec za rodzicami, którzy od razu zaczynają uczyć potomstwo niełatwej sztuki przetrwania. Gdy zbliża się zagrożenie, rodzice wysyłają młodym sygnały ostrzegawcze. Słysząc je, małe kuropatwy rozpierzchają się i nurkują w pobliskich dołkach, jamach i zaroślach. Drapieżnik nie jest w stanie wywęszyć całej gromady i w najgorszym wypadku schwyta tylko pojedyncze pisklęta.
Młode kuropatwy pozostają pod opieką rodziców jeszcze przez całą zimę. Wiele rodzin łączy się wówczas w większe stadka, w których te towarzyskie i przyjazne ptaki pozostają aż do kolejnego okresu godowego. Młode ptaki do lęgów przystępują w kolejnym sezonie.
Kuropatwy to ptaki grzebiące (rozgarniają stopami ziemię lub liście w poszukiwaniu ziaren czy bezkręgowców), najintensywniej żerują tuż po świcie i przed zmrokiem. Młode potrzebują pokarmu bogatego w białko i żywią się owadami w różnych stadiach rozwoju, ale w miarę dorastania zmieniają dietę na roślinną. Chętnie skubią wtedy pędy młodych roślin, ich liście, pączki i kwiaty oraz nasiona. W okresie lęgowym rodzice, utrudzeni dodatkowymi obowiązkami, do swojego wegańskiego jadłospisu ponownie włączają owady.