Uszatka

Smukła sowa średniej wielkości, trochę  mniejsza od Puszczyka, a większa od Gołębia Miejskiego. Cechą charakterystyczną tego gatunku są długie „uszy” utworzone z ruchomych kępek piór, które znakomicie widoczne są podczas toków, a także gdy ptak jest zaniepokojony lub przybiera wyprostowaną pozę maskującą. W locie „uszy” są niewidoczne. Co istotne, te pierzaste ozdoby nie mają nic wspólnego ze słuchem, a właściwe otwory uszne umieszczone są po bokach głowy i ukryte pod piórami na skraju szlary. Podczas spoczynku uszatka sprawia wrażenie napuszonej, a zaniepokojona stara się upodobnić do gałęzi i konarów wśród których siedzi – wyciąga ciało, stawia „uszy” i przymyka oczy.

Upierzenie Uszatki jest mniej lub bardziej szaro-rdzawobrązowe, z kontrastującymi ciemnymi plamkami oraz   kreskami w kształcie strzałek, które najlepiej widoczne są na piersi i na brzuchu. Oczy pomarańczowożółte, określane czasem jako ognistopomarańczowe. Szlara pomarańczowobrązowa przechodząca w szarobeżową. Skrzydła długie i wąskie.

Lot jest zazwyczaj dość wolny i chwiejny, a wiosłujące uderzenia skrzydeł przeplatane są krótkimi ślizgami i szybowaniem. Obie płcie ubarwione są tak samo, przy czym samice zwykle są większe, mają ciemniejszy i gęściej kreskowany spód, znacznie ciemniejsza jest też ich szlara.

Jak rozpoznać Uszatkę po głosie?

Dorosłe osobniki są raczej milczące. W okresie godowym usłyszeć możemy ciche i powolne ‘hu’ oraz  charakterystyczne klaskanie skrzydłami przy okazji powietrznych popisów samców. Niepokojona Uszatka ostrzega ochrypłym, nosowym „łrak! łrak-łrak!”, a przy gnieździe krzyczy głosem, podobnym do płaczu dziecka. Młode żebrzą przeciągłym, wysokim zawodzeniem „pii-eh”, słyszalnym z odległości ponad kilometra!

Zamieszkuje niemal całą Europę (z wyjątkiem północnej Skandynawii) oraz umiarkowane regiony Azji i Ameryki Północnej.

W Polsce Uszatkę można spotkać przede wszystkim na skrajach lasów i w śródpolnych zadrzewieniach. Zasiedla też większe parki, cmentarze, śródpolne lub wiejskie aleje. Jako jedyny z krajowych gatunków sów w okresie migracji i zimowisk zbija się w niewielkie stadka, które w ciągu dnia przesiadują na swoich ulubionych drzewach, a które można spotkać nawet w miastach.

Sowy te po raz pierwszy przystępują do rozrodu gdy mają rok. Ponieważ same nie budują gniazd, wykorzystują w tym celu opuszczone gniazda innych ptaków (przede wszystkim wron i srok), najchętniej położone wysoko na sosnach, świerkach lub w gąszczu innych, dobrze kryjących drzew.  Samica składa od 4 do 7 białych jaj w odstępach 1 – 2 dni. Po około 4 tygodniach wysiadywania wykluwają się pisklęta. Ponieważ młode klują się zgodnie z kolejnością składania jaj, różnią się wiekiem, a co za tym idzie również rozmiarami. Jeśli jest wystarczająco dużo pożywienia istnieje szansa na przeżycie wszystkich piskląt, w przeciwnym razie przetrwają tylko najstarsze. Młode opuszczają gniazdo po około trzech tygodniach, jednak zdolność latania uzyskują dopiero po dwóch kolejnych tygodniach. Do tego czasu przesiadują w gałęziach pobliskich drzew. To dla nich bardzo niebezpieczny etap życia.

Najstarsza Uszatka o jakiej wiemy dożyła  27 lat i 9 miesięcy, większość jednak przeżywa w najlepszym razie kilka lat, a śmiertelność ptaków w pierwszym roku życia często przekracza 80%.

W przeciwieństwie do większości innych gatunków, Sóweczka jest sową dzienną – przy czym najbardziej aktywna jest rano i w godzinach przedwieczornych. Bytuje głównie w koronach drzew, gdzie pozostaje praktycznie niewidoczna. Jest mało płochliwa, ale w pobliżu dziupli lęgowej może zaatakować intruza. Podekscytowana wykonuje nerwowe ruchy ogonem.

Chociaż, jak u większości sów, w jej menu dominują gryzonie, to często urozmaica dietę polując na ptaki. Szczególnie późną wiosną i latem, gdy dookoła pełno niedoświadczonych i nieporadnych, ledwo opierzonych młokosów. Nadmiar pokarmu gromadzi w spiżarniach. Zdarza się, że z dużą determinacją i zuchwałością atakuje i zabija większe od siebie ptaki, takie jak Śpiewaki, a nawet Dzięcioły Duże.

Uszatka jest aktywna przede wszystkim o zmierzchu i nocą. W ciągu dnia siedzi ukryta wśród gałęzi, a ubarwienie i wyciągnięta poza pozwalają jej upodobnić się do konarów drzew. Pożywienie stanowią prawie wyłącznie drobne gryzonie – przede wszystkim norniki, ale nie gardzi myszami, czy szczurami. Czasami łowi małe ptaki, a także żaby, jaszczurki, duże owady. Poluje na otwartych lub półotwartych terenach – przede wszystkim z lotu, czasami też z zasiadki. Mniejsza zdobycz jest połykana od razu i w całości.