Orzeł Przedni

Orzeł Przedni jest jednym z największych przedstawicieli rodzaju Aquila – orłów właściwych. To silny ptak o charakterystycznej sylwetce, z widocznymi w locie długimi skrzydłami zwężającymi się ku nasadzie. W czasie szybowania jego głowa jest mocno wysunięta do przodu, a skrzydła uniesione w płaskie V, co nadaje jego sylwetce lekkość. Pióra z tyłu głowy oraz na karku mają złotawą barwę, kontrastującą z pozostałym, ciemnobrązowym upierzeniem. Tego samego koloru są oczy młodych przedstawicieli gatunku, z czasem jednak zyskują barwę bardziej ognistą.

Opierzenie nóg sięga do żółtych, zakończonych czarnymi szponami palców. Dymorfizm płciowy przejawia się jedynie w wielkości ptaków – i to samice są bardziej okazałe. Stosunkowo łatwo można odróżnić osobniki młodociane, które w przeciwieństwie do dorosłych mają biały ogon z czarnym zakończeniem oraz białe plamy widoczne na spodzie rozpostartych skrzydłach.

Jak rozpoznać Orła Przedniego po głosie?

Orzeł Przedni nie należy do szczególnie „rozmownych” ptaków, nawet w sezonie rozrodczym. Jego głos jest słaby i piskliwy, co wydaje się kontrastować z rozmiarami i charakterem ptaka. Odzywa się najczęściej po to, aby porozumieć się z innymi orłami lub potomstwem; rzadziej oznacza głosem swoje terytorium.

Orzeł Przedni gniazduje w Europie, Azji, północnej Afryce oraz w Ameryce Północnej. Jest gatunkiem terytorialnym, a jego rewir może przekraczać powierzchnię 200 km². Współcześnie najczęściej zasiedla trudno dostępne partie gór, rozległe lasy i bory. Wybiera tereny mało przekształcone przez człowieka i unika jego obecności. Nieodzownymi elementami krajobrazu preferowanego przez Orły Przednie są wysokie, uschnięte drzewa, strzeliste turnie oraz niezalesione halizny.

Ptaki lęgowe w Polsce są osiadłe. Większość gniazdują na południu kraju, zwłaszcza w Karpatach, ale pojedyncze pary obserwowano także na północy i wschodzie. W czasie zimy niektóre przemieszczają się na niższe, zasobniejsze w pokarm tereny. Młodociane osobniki koczują pojedynczo. Można je spotkać w różnych częściach kraju, i jeśli znajdą odpowiednie dla siebie siedlisko, zatrzymują się tam na dłużej.

Orzeł Przedni jest drapieżnikiem szczytowym. W jego menu dominują średniej wielkości ssaki – np. Zające, Króliki, małe Sarny, a nawet Lisy. Rzadziej poluje na ptaki – głównie kuraki, krukowate, a także Myszołowy i sowy (łowiąc te ostatnie, jednocześnie pozbywa się konkurencji). Bardzo chętnie, zwłaszcza zimą, żywi się padliną. Poluje z niskiego lotu nad ziemią lub z zasiadki, wypatrując zdobyczy z drzew rosnących pośród łąk i pastwisk lub z półek skalnych. Gdy zauważy ofiarę, szybko rusza do ataku i chwyta ją szponami. Ssaki łapie głównie na ziemi, a ptaki – podczas zrywania się do lotu. Zdarza się, że para poluje wspólnie, kiedy to jeden ptak próbuje wypłoszyć ukryte w zaroślach zwierzę, a drugi atakuje.

Orły Przednie osiągają dojrzałość płciową w wieku około czterech lat. Są monogamistami i żyją w wiernych sobie parach. Do lęgów przystępują wcześnie, bo już pod koniec zimy. Odbywają wówczas loty godowe i znoszą do gniazd nowe gałęzie. W swoim rewirze budują ich zazwyczaj kilka, wykorzystując je naprzemiennie w kolejnych sezonach. W górach preferowanym przez nie miejscem na gniazda są półki skalne. W odnowionym, położonym wysoko nad ziemią lokum samica składa najczęściej dwa jaja, które wysiaduje przez 35–40 dni. W tym czasie partner dostarcza jej pożywienie. Zdarza się, że na krótko zastępuje ją też w wysiadywaniu. Pisklęta wykluwają się ślepe, pokryte białym puchem. Donośnym głosem obwieszczają swoją obecność i domagają się pokarmu, w który początkowo zaopatruje je tylko ojciec, a gdy podrosną, oboje rodzice. U orłów często występuje zjawisko kainizmu – starsze i silniejsze pisklę pozbywa się młodszego. Młode pozostają w gnieździe przez 10–12 tygodni. Gdy opuszczą gniazdo, rodzice nadal się nimi opiekują – dostarczają jedzenie, uczą technik łowieckich. Dopiero późną jesienią młode rozpoczynają samodzielne życie.