Dzięcioł Zielonosiwy
-
Parus major
Dzięcioł Zielonosiwy i Zielony mają wiele cech wspólnych. Podobny jest ich wygląd, zachowanie, odżywienie czy zamieszkiwanie tych samych środowisk. Zdarza się, choć wyjątkowo, że nawet dzieci mieć wspólne.
Autorka: Joanna Rost
Głos ptaka: xeno-canto.org, Jarek Matusiak
Jak rozpoznać Dzięcioła Zielonosiwego?
Dzięcioł Zielonosiwy to średniej wielości ptak. W porównaniu z podobnym Zielonym jest nieco mniejszy i smuklejszy. Nazwa gatunku odpowiada jego ogólnemu ubarwieniu – jest zielony oraz siwy: grzbiet i wierzch skrzydeł są oliwkowozielone, a kuper zielonożółty. Na ciemnoszarych zakończeniach skrzydeł oraz na ogonie widnieją białe plamki. Brzuch i pierś zwykle są jednolicie szare, choć u niektórych osobników zauważyć można delikatne zielonkawe przebarwienia. Głowa jest popielata z niewielką czerwoną plamką na czole – ale uwaga mają ją tylko samce! Dodatkowo od widocznych z bliska bursztynowych oczu w kierunku dzioba biegnie czarny pasek. Poniżej rysują się także czarne, ale delikatne i długie wąsy. Dymorfizm płciowy jest słabo zaznaczony. Samiczki i młode ptaki nie mają czerwonej ozdoby na głowie. Szata juwenalna Dzięcioła Zielonosiwego jest też bardziej przygaszona i matowa.
Jak rozpoznać Dzięcioła Zielonosiwego po głosie?
Ptak ten odzywa się serią prostych dźwięków gwiżdżących o stopniowo opadającej tonacji, kii kii kiu kiu, kiu, kuu. Początek jego „pieśni” jest szybki, po czym tempo wyraźnie zwalnia. Poza sezonem lęgowym Zielonosiwy odzywa się raczej rzadko. Kiedy się czymś zaniepokoi wydaje powtarzalne i krztuszące czk. W porównaniu do krewniaka odgłosy Dzięcioła Zielonosiwego są bardziej żałosne i pozbawione charakterystycznego chichotu, natomiast jego bębnienie można usłyszeć częściej niż Zielonego.
Gdzie i kiedy można zobaczyć Dzięcioła Zielonosiwego?
Dzięcioł Zielonosiwy zamieszkuje dojrzałe lasy liściaste i mieszane, tak na niżu, jak i na obszarach górskich i pagórkowatych. Preferuje prześwietlone lasy łęgowe i bukowe z udziałem drzew iglastych, skraje lasów, duże, naturalistyczne parki. Najlepiej gdy zlokalizowane są nad rzekami lub jeziorami, z dużą ilością drzew martwych. Dzięcioł Zielonosiwy jest gatunkiem osiadłym, ale bardzo rzadkim w całej Polsce. Zasiedla przede wszystkim południową oraz północno-wschodnią części kraju. Sporadycznie i nieregularnie widywany w innych regionach, raczej tam nie gniazduje.
Miejsce występowania lub obserwacji
Poznaj Dzięcioła Zielonosiwego bliżej
Aktywny w ciągu dnia Dzięcioł Zielonosiwy jest ptakiem osiadłym. Odżywia się głównie owadami oraz ich larwami, które wydobywa ze spróchniałych pni i gałęzi drzew liściastych. W skład jego diety wchodzą także mrówki ale w mniejszym stopniu niż u gatunku pokrewnego, Dzięcioła Zielonego. Zielonosiwy nie tylko wykuwa pożywienie ale także zbiera je z gałęzi, czy ścian skalnych. Czasami żeruje bezpośrednio na ziemi. Wiosną chętnie spija sok drzewny, natomiast latem zjada różne nasiona oraz jagody.
Dzięcioł Zielonosiwy wykuwa swoją dziuple najczęściej w pniu twardego drzewa, takiego jak buk, czy dąb, chętnie zasiedla też topole i lipy. Gniazdo zwykle położone jest nisko, kilka metrów nad ziemią. Sezon godowy to czas, w którym samiec chcąc przypodobać się partnerce przynosi jej pożywienie. Związek stworzony przez pary może trwać dłużej niż jeden sezon, czasami całe życie. Dzięcioł Zielonosiwy wyprowadza jeden lęg w ciągu roku. Samica od drugiej połowy kwietnia składa 5-8 jaj. Wysiadywaniem zajmują się oboje rodzice, a trwa ono około 14-15 dni. Pisklęta po wykluciu przez 3-4 tygodnie przebywają w dziupli. Młode ptaki po opuszczeniu gniazda uczą się samodzielności pod opieką rodziców. Miną kolejne 3 tygodnie zanim się usamodzielnią i wyruszą w poszukiwaniu własnego rewiru. Dzięcioły Zielonosiwe zimą i jesienią żyją samotnie, wiosnę i lato spędzają w parach.
Galeria
Z kim łatwo pomylić Dzięcioła Zielonosiwego?
Dzięcioł Zielonosiwy
Masa ciała | 120–160 g |
Rozpiętość skrzydeł | 38 – 40 cm |
Długość ciała | 25-26 cm |
Liczebność (w Polsce) | W latach 2013 – 2018 liczebność Dzięcioła Zielonosiwego szacowano na 3 000 – 5 000* par. |
Status | Sklasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski – LC (Least Concern) |
Jak pomóc Dzięciołom Zielonosiwym?
Spadek liczebności Dzięcioła Zielonosiwego spowodowany jest utratą miejsc żerowania i gniazdowania. Istotne jest zachowanie dojrzałych, zamierających oraz martwych drzew i lasów, w tym powstrzymanie się od wyrębu zadrzewień w pobliżu rzek i zbiorników wodnych. Chroniąc siedliska, w których żyje Dzięcioł Zielonosiwy pomożemy jednocześnie wielu innym ptakom i różnym zwierzętom, w tym takim, które korzystają z jego opuszczonych dziupli.
Bibliografia
Hudec K. Przewodnik Ptaki. Tłum. Dudziński W. Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza MULTICO, 1996.
Kruszewicz A.G. Ptaki w Polsce. Ptaki lęgowe i przelotne, goście zimowi. Spotkania z przyrodą. Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza MULTICO, 2008.
Opracowanie zbiorowe Ilustrowana encyklopedia ptaków Polski Atlas. Wydawnictwo: Fenix, 2015.
Sokołowski J. Ptaki Polski Atlas Wydawnictwo: WSiP, 1988.
Svensson L. Ptaki. Przewodnik Collinsa. Tłum. Graszka-Petrykowski D. Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza MULTICO, 2013.
*Źródło: Chodkiewicz T., Kuczyński L., Sikora A., Chylarecki P., Neubauer G., Ławicki Ł., Stawarczyk T. 2015. Ocena liczebności populacji ptaków lęgowych w Polsce w latach 2008–2012. Ornis Polonica 56: 149–189
Wilk T., Bobrek R., Pępkowska-Król A., Neubauer G., Kosicki J. 2016. Ptaki polskich Karpat – stan, zagrożenia, ochrona. OTOP, Marki.
- Naucz się rozpoznawać ptaki! Kurs online - jak rozpoznawać ptaki? zobacz więcej
- Naucz się rozpoznawać ptaki! Kurs online - jak rozpoznawać ptaki? zobacz wydarzenie