Atlas ptaków

Kruk

    Corvus corax

Kruki od zawsze uważano za wyjątkowo inteligentne. Ostatnio naukowcy udowodnili, że posiadają także wyobraźnię – zarezerwowaną dotąd dla ludzi. Przez setki lat wokół tych ptaków narosło wiele mitów i zabobonów. U jednych wywołują podziw, u innych trwogę. Pewne jest jednak to, że obok Kruka nie da się przejść obojętnie.

Autorka: Marzena Trynkus

Jak wygląda Kruk?

Jak rozpoznać Kruka?

Kruk to ptak wielkości Jastrzębia czy Myszołowa. Waga największych ptaków tego gatunku sięga 2 kg, są one zatem jednymi z największych i najcięższych ptaków śpiewających.

Samce i samice na pozór nie różnią się wyglądem, przy czym samice są mniejsze. Odznaczają się jednolicie czarnym, fioletowo i granatowo połyskującym upierzeniem. Mają silny, do połowy pokryty piórami dziób.

U lecących ptaków uwagę przykuwają masywne, palczasto zakończone skrzydła i charakterystyczny dla tego gatunku ogon w kształcie klina.

średni rozmiar
sylwetka ptaka podobna do Wrona
sylwetka ptaka w locie podobna do Wrona
wroni dziób
czarny kolor

Jak rozpoznać Kruka po głosie?

W locie kruki wydają niskie, ale donośne „kruk, kruk, kruk” bądź „kraa, kraa, kraa”. Mają bardzo bogaty repertuar głosów i zawołań. Co ciekawe, nadają też sobie imiona. Podobnie jak wiele innych krukowatych potrafią naśladować różne dźwięki, w tym ludzką mowę.

.

Gdzie i kiedy można zobaczyć Kruka?

Ten szeroko rozpowszechniony gatunek zasiedla całą półkulę północną. Unika jedynie obszarów bardzo suchych, pustynnych. Do niedawna bytował tylko na terenie rozległych lasów, dziś jednak jest spotykany znacznie bliżej ludzkich siedzib. Szczególnie upodobał sobie skraje lasów i terenów rolniczych. Coraz częściej widywany jest także w miastach. Preferuje miejsca z dobrym dolotem do gniazda, dlatego najchętniej gniazduje w drzewostanach o mniejszym zwarciu.
Kruk jest gatunkiem osiadłym. Obecnie w Polsce można go spotkać na terenie całego kraju, nawet w wysokich partiach gór. Na wschodzie, zwłaszcza na terenie Puszczy Białowieskiej i Puszczy Augustowskiej, występuje liczniej niż na zachodzie.

Miejsce występowania lub obserwacji

Poznaj Kruka bliżej

Jak wygląda Kruk?
Jak wygląda Kruk?

Kruk to typowy wszystkożerca, ale jego podstawowym pożywieniem jest padlina. Z tego powodu często towarzyszy w polowaniach wilkom, by po ich uczcie zasiąść do własnej, co obwieszcza całemu lasowi głośnym krakaniem. Poza padliną Kruk chętnie korzysta z każdej okazji do zdobycia pokarmu. Nie pogardzi więc słabo ukrytym, młodym zajączkiem ani owocami czy nasionami. Zagląda do ptasich gniazd w poszukiwaniu jaj lub piskląt. Najczęściej żeruje na ziemi, a w pozyskiwaniu pożywienia pomaga sobie nie tylko dziobem, lecz także pazurami.

Kruk ma zwyczaj magazynowania pokarmu w dziuplach drzew lub pod kamieniami. Zimą spiżarnię może założyć nawet w śniegu. Zanim jednak to zrobi, uważnie sprawdzi, czy nie jest obserwowany przez innego ptaka. Zdając sobie sprawę z takiego ryzyka, dokładniej ukryje swoją zdobycz. To oznacza, że potrafi wczuć się w innego osobnika i przewidzieć jego zachowanie.

Kruki są doskonałymi powietrznymi akrobatami. Ich lotniczą wirtuozerię najłatwiej zauważyć w styczniu i lutym, podczas lotów godowych. Wtedy również nasila się aktywność głosowa tych ptaków, a czasem spotyka się koncertujące pary, z których każda ma swój własny repertuar. Pary są monogamiczne i spędzają ze sobą całe życie. Po znalezieniu odpowiedniego dla siebie terytorium intensywnie go bronią, przeganiając każdego, kto naruszy granice.

Gniazdo zakładają wysoko w koronach drzew, najczęściej świerków lub sosen, a na terenach słabo zadrzewionych na skałach lub klifach. Gniazdo jest duże i solidne, zbudowane z patyków i ziemi, wyścielone trawą, mchem oraz sierścią. Oboje partnerzy sukcesywnie je rozbudowują, zatem po kilku sezonach lęgowych może osiągać nawet 1 m wysokości. W tak przygotowanym lokum samica składa 4–6 jaj, w jedno- lub dwudniowych odstępach. Wysiaduje je przez około trzy tygodnie i w tym czasie jest dokarmiana przez samca. Pisklęta wykluwają się ślepe i nagie, matka musi je zatem ogrzewać własnym ciałem. Oboje rodzice zajmują się dostarczaniem pokarmu. Po 5–7 tygodniach młode opuszczają gniazdo. W rewirach rodziców pozostają co najmniej do jesieni, a następnie łączą się w grupy z innymi młodymi krukami. Dojrzałość płciową osiągają po około trzech latach. Najczęściej dożywają wieku 15 lat.

Galeria

Z kim łatwo pomylić Kruka?

Kruka trudno pomylić z innym ptakiem. Wyróżnia się wielkością, stylem lotu i sylwetką. Bywa jednak mylony z dużo mniejszym Gawronem. Związane jest to przede wszystkim z kolorem upierzenia, które u obu gatunków jest jednolicie czarne.

Kruk w liczbach

Masa ciała800-1560 g
Rozpiętość skrzydeł84-100 cm
Długość ciała54-67 cm
Liczebność (w Polsce)10 000 – 20 000 par
StatusUznawany jest za gatunek najmniejszej troski (LC). Na terenie Polski objęty częściową ochroną gatunkową.

Jak pomóc Krukowi?

Największym zagrożeniem dla tych ptaków są ich bezpośrednie prześladowania. Kruki do niedawna były oficjalnie zwalczane przez myśliwych i leśników, gdyż przypisywano im powodowanie szkód w tzw. gospodarce łowieckiej. Obecnie jednym z głównych niebezpieczeństw czyhających na nie ze strony człowieka jest celowe rozmieszczanie zatrutego pokarmu (głównie jaj) oraz nadużywanie pestycydów.

Bibliografia

Svensson L., Ptaki. Przewodnik Collinsa, tłum. Graszka-Petrykowski D., Oficyna Wydawnicza MULTICO, Warszawa 2013, s. 366.

Kruszewicz A., Ptaki Polski, t. 1, Oficyna Wydawnicza MULTICO, Warszawa 2018, s. 197–199

Heinrich B., Umysł kruka. Badania i przygody w świecie wilczych ptaków, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2018, s. 273–275, 346–347.

Marchowski D., Ptaki Polski, Wydawnictwo SBM, Warszawa 2018, s. 218.

Dzięki Tobie te miejsca zmieniają się w raj dla ptaków!

Lajkujesz z kanapy, czy działasz w terenie? Działaj z nami w taki sposób, jaki najbardziej Ci odpowiada.

  • 23 000 dolarów rocznie! Co najmniej tyle warte są różnorodne usługi jakie dostarczają nam zdrowe bagna w przeliczeniu na jeden tylko hektar! Tereny mokradłowe (bagna, podmokłe łąki) są jednym z najszybciej zanikających typów siedlisk przyrodniczych w skali nie tylko Polski, czy Europy, ale całego świata! Znikające ptaki wodno-błotne są niestety smutnym dowodem tych zmian. Tylko w ciągu ostatnich 30-40 lat populacja Czajki Vanellus vanellus skurczyła się o 55% , Krwawodzioba Tringa totanus o 54%, Kszyka Gallinago gallinago o 48%, Potrzosa Emberiza schoeniclus o 38%, Strumieniówki Locustella fluviatilis o 74%, Świerszczaka Locustella naevia o 73%, a Pliszki żółtej Motacilla flava o 76%. Pomóż nam tworzyć kolejne ostoje dla ptaków!
Zobacz inne formy wsparcia
  • Bagna są dobre!
  • Symbolem naszego rezerwatu jest Sasanka. Sasankowe murawy to dobrze zachowane murawy ciepłolubne na malowniczych, zboczach byłego wyrobiska piasku.
Zobacz inne formy wsparcia
  • Jak chroni przyrodę stowarzyszenie Jestem na pTAK!
  • Symbolem naszej ptasiej ostoi jest Żuraw. Gatunek może niezbyt oryginalny, ale to właśnie parę tych ptaków mieliśmy okazję zobaczyć, gdy ostatnio odwiedziliśmy to miejsce.
Zobacz inne formy wsparcia
  • Jak stowarzyszenie Jestem na pTAK! chroni przyrodę?
  • Naucz się rozpoznawać ptaki! Kurs online - jak rozpoznawać ptaki? zobacz więcej
  • Naucz się rozpoznawać ptaki! Kurs online - jak rozpoznawać ptaki? zobacz wydarzenie

Pomóż nam! Twoje wsparcie pozwala chronić Przyrodę!

Wpłać
na ptaki

Darowizna online

Zobacz pozostałe
formy wsparcia

Zobacz