Dzięcioł Czarny
-
Dryocopus martius
Wczesną wiosną samiec wyznacza swój rewir bębnieniem, które słychać w promieniu około 2-3 km. Potrafi tak bębnić przez 2-3 sekundy, z częstotliwością dochodzącą do 18 uderzeń na sekundę!
Autor: Dariusz Mielicki
Jak rozpoznać Dzięcioła Czarnego?
Największy z naszych dzięciołów, wielkości Wrony, a pod względem upierzenia – moim zdaniem – najpiękniejszy i na pewno najłatwiej rozpoznawalny. Po prostu cały czarny, przy czym samiec nosi czerwony beret, a samica ma tylko czerwony plamkę na potylicy.
Oko ma jasną, białawą tęczówkę, dziób w tym samym kolorze. Młode są koloru brunatnoczarnego, z czerwonym beretem lub tylko plamką w zależności od płci.
Jak rozpoznać Dzięcioła Czarnego po głosie?
Bardzo płochliwy, łatwiej usłyszeć, niż zobaczyć. Gdy po lesie niesie się dziwny dźwięk – niby „chichot diabła” – niezawodnie jest to Dzięcioł Czarny. Dawnymi czasy zabobonny lud, słysząc owe głosy, zwykł mawiać „diabeł wesele odprawuje”.
Gdzie i kiedy można zobaczyć Dzięcioła Czarnego?
Ulubione lasy Czarnego, to stare buczyny i bory sosnowe, choć nie przegapi żadnego typu lasu, w którym występują drzewa powyżej 100 lat.
Dowodem na obecności Dzięciołów Czarnych są często duże, płytsze lub głębsze i owalne w kształcie nakłucia na martwych lub wysychających pniach oraz wiele trocin pod nimi.
Gatunek osiadły, gnieździ się w całej Polsce. Najliczniejszy jest w rozległych kompleksach leśnych na północy i południu kraju. Od niedawna zaczął zasiedlać także niewielkie zadrzewienia i parki miejskie.
Miejsce występowania lub obserwacji
Poznaj bliżej Dzięcioła Czarnego
Pary są monogamiczne i na początku każdego sezonu lęgowego wspólnie wykuwają nową dziuplę – na wysokości 8-20 metrów, o głębokości do pół metra. W tym czasie trwają też ich zaloty. Podczas gdy on wściekle pracuje, ona wabi i kusi swego partnera. – Kobieto, nie widzisz, że pracuję? Ona dalej namawia. On –twardo – Najpierw praca, później przyjemności!. W końcu robi sobie przerwę, po czym zaraz wraca do pracy. Wykucie dziupli zajmuje około dwóch tygodni. Po zniesieniu 4-5 białych jaj, oboje rodzice wysiadują je przez 12-14 dni, choć więcej czasu poświęca temu samiec. Pisklęta opuszczają gniazdo po 24-30 dniach. Pod opieką rodziców pozostają przez kolejny miesiąc, ucząc się samodzielności. Z dziupli po Dzięciołach Czarnych chętnie korzystają inne, większe dziuplaki – np. Gągoły, Siniaki, Kraski – w sumie około 32 gatunków ptaków. Chętnie korzystają z nich także Wiewiórki, Myszy Leśne, Żołędnice, Popielice, Koszatki, Orzesznice oraz niektóre gatunki nietoperzy. Czarny jest chyba najbardziej poszukiwanym budowniczym w lesie!
Jego pożywienie stanowią chrząszcze, głównie kózkowate, oraz ich larwy. Wyłuskuje je z martwych i zamierających drzew swoim doskonale do tego dostosowanym językiem. Jak jego bliski krewny, Dzięcioł Zielony, chętnie sięga po mrówki oraz owoce. Zimą pożywia się nasionami drzew iglastych wyłuskiwanych z szyszek. Jak Dzięcioł Duży, tworzy tzw. kuźnie, w szczelinach drzew, gdzie klinuje i unieruchamia szyszki zanim dobierze się do ich zawartości
Obecnie Dzięcioł Czarny, podobnie jak wszyscy jego kuzyni, podlega ochronie ścisłej, ale nie zawsze tak było! Jeszcze w XIX wieku leśnicy uznawali dziuple za szkodę i co za tym idzie, wykuwające je ptaki za szkodniki, które zaczęto bezlitośnie tępić. Szczęśliwie dziś uznane za „doktorów drzew” cieszą się prawną ochroną i powszechnym szacunkiem – przynajmniej oficjalnie Chcąc jednak skutecznie chronić dzięcioły i to bez względu na gatunek musimy chronić stare lasy, aby ptaki te miały gdzie żyć i co jeść.
Galeria
Z kim łatwo pomylić Dzięcioła Czarnego?
Dzięcioł Czarny w liczbach
Masa ciała | 250-370 g |
Rozpiętość skrzydeł | 67-73 cm |
Długość ciała | 40-46 cm |
Liczebność (w Polsce) | 30 000 – 45 000 par lęgowych |
Status | objęty jest ścisłą ochroną gatunkową |
Jak pomóc Dzięciołowi Czarnemu?
Dzięcioł Czarny nie jest obecnie gatunkiem zagrożonym, ale dalsze pospieszne wycinanie starodrzewi niesie dla niego wielkie zagrożenie. Przyszłość tego (oraz wielu innych gatunków) zależy od tego, czy i na ile chronić będziemy dojrzałe lasy i drzewostany.
Obecność Dzięcioła Czarnego ma też ogromne znaczenie dla wielu innych gatunków – w tym tych, które potrzebują jego dziupli aby samemu założyć rodzinę i się rozmnożyć. Dzięcioł ten uważany jest też za wskaźnik różnorodności biologicznej europejskich lasów.
- Naucz się rozpoznawać ptaki! Kurs online - jak rozpoznawać ptaki? zobacz więcej
- Naucz się rozpoznawać ptaki! Kurs online - jak rozpoznawać ptaki? zobacz wydarzenie