Gajówka

To niepozorny ptak o smukłej sylwetce, trochę mniejszy od Wróbla. Gatunek ten na pierwszy rzut oka pozbawiony jest cech szczególnych, gdy jednak spojrzymy z bliska, zauważymy coś więcej niż tylko szarego ptaszka. Wierzch Gajówki ma barwę szarobrunatną z delikatnym oliwkowym odcieniem. Brzuch i pierś są białawe, a boki płowobeżowe. Na tle całego ciała najbardziej wyróżniają się oczy – duże i czarne, otoczone jasną obwódką. Tuż nad nimi widnieją krótkie białe brwi. Czasami na bokach szyi występują szare plamki. Dziób jest krótki, stosunkowo silny, ogon krótki, a nogi szare i mocne. Brak dymorfizmu płciowego.

Wszystkie ptaki tego gatunku są do siebie podobne, niezależnie od płci, wieku czy pory roku. Gajówka lata bardzo szybko, ale tylko na krótkie dystanse.

Jak rozpoznać Gajówkę po głosie?

Głos tego ptaka przypomina nieco gdaczące, nosowe czek, czek, czek, czek, które znacząco przyspiesza w momencie zaniepokojenia. Piosenka Gajówki jest głośnia i melodyjna, złożona z długich, skocznych zwrotek. Głębokie, fletowe tonacje przeplatane są pozbawionymi wyraźniej melodii zgrzytami o zmiennej wysokości.

Głos niektórych ptaków jest nieco twardszy, bardzo podobny do głosu Jarzębatki.

Gajówka zamieszkuje wilgotne lasy liściaste i mieszane, polany, zagajniki oraz wszelkie zadrzewienia o gęstym podszyciu lub większe zakrzewienia. Tereny zajmowane przez ten gatunek zwykle znajdują się w pobliżu rzek i strumieni.

Czasami ptak ten bytuje w zarośniętych parkach, ogrodach czy na cmentarzach. Gajówka występuje na terenie całego kraju. Spotykana na obszarach lęgowych od maja do października. Czasami pierwsze ptaki widywane są już w kwietniu, a ostatnie zostają nawet do początku listopada.

Wędrowny ptak, który poza sezonem lęgowym najczęściej jest samotnikiem. Tylko wyjątkowo tworzy nieliczne grupy w miejscach obfitujących w pokarm. W lecie Gajówka żywi się głównie owadami i ich larwami oraz innymi bezkręgowcami. Swoją dietę zmienia w okresie jesiennym, kiedy to zjada dużo jagód i innych owoców. Pożywienia poszukuje wśród gęstych zarośli, i to właśnie stamtąd usłyszymy zwykle – dobrze ukrytą ¬– Gajówkę.

Ptaki te łączą się w pary na jeden sezon i w tym okresie samce są wierne swojej partnerce, choć zdarzają się wyjątki, i samiec zakłada – równocześnie lub kolejno po sobie – dwie rodziny. Przed rozpoczęciem sezonu lęgowego samczyk rozpoczyna budowę gniazda. Zazwyczaj robi ich kilka, samiczka spośród nich wybiera jedno i wspólnie je wykańczają. Sprawiające wrażenie niedbale wykonanego, często lekko prześwitujące gniazdo zbudowane jest z drobnych gałązek oraz suchych traw i roślin zielnych. Wyściółka składa się z delikatniejszych źdźbeł, korzonków i włosia. Całość jest dobrze ukryta w krzewie lub roślinności zielnej, najczęściej położona nisko nad ziemią.

Gajówki przeważnie wyprowadzają dwa lęgi w ciągu roku, wyjątkowo jeden. Samiczka składa 4–6 jaj, które wysiadują na zmianę oboje rodzice przez około 11–13 dni. Pisklęta opuszczają gniazdo po ok. 11 dniach od wyklucia się, a zdolność lotu uzyskują kilka dni później – przez cały ten czas są pod opieką obojga rodziców. Młode ptaki stają się samodzielne po kolejnych 2 tygodniach. Gajówki przystępują do lęgów po pierwszym roku życia.