Gajówka
-
Sylvia borin
Gajówka dawniej zwana była Pokrzewką Ogrodową, choć u nas ogrodów raczej nie zamieszkuje. Prowadzi bardzo skryty tryb życia. Dużo czasu spędza w koronach drzew lub w gęstych krzewach i zaroślach, przez co trudno ją dostrzec. Swoją obecność zdradza jedynie głośnym i częstym śpiewem.
Autorka: Joanna Rost
![Jak wygląda Gajówka?]()
Jak rozpoznać Gajówkę?
To niepozorny ptak o smukłej sylwetce, trochę mniejszy od Wróbla. Gatunek ten na pierwszy rzut oka pozbawiony jest cech szczególnych, gdy jednak spojrzymy z bliska, zauważymy coś więcej niż tylko szarego ptaszka. Wierzch Gajówki ma barwę szarobrunatną z delikatnym oliwkowym odcieniem. Brzuch i pierś są białawe, a boki płowobeżowe. Na tle całego ciała najbardziej wyróżniają się oczy – duże i czarne, otoczone jasną obwódką. Tuż nad nimi widnieją krótkie białe brwi. Czasami na bokach szyi występują szare plamki. Dziób jest krótki, stosunkowo silny, ogon krótki, a nogi szare i mocne. Brak dymorfizmu płciowego.
Wszystkie ptaki tego gatunku są do siebie podobne, niezależnie od płci, wieku czy pory roku. Gajówka lata bardzo szybko, ale tylko na krótkie dystanse.
![](https://jestemnaptak.pl/wp-content/uploads/2021/12/szary.png)
Jak rozpoznać Gajówkę po głosie?
Głos tego ptaka przypomina nieco gdaczące, nosowe czek, czek, czek, czek, które znacząco przyspiesza w momencie zaniepokojenia. Piosenka Gajówki jest głośnia i melodyjna, złożona z długich, skocznych zwrotek. Głębokie, fletowe tonacje przeplatane są pozbawionymi wyraźniej melodii zgrzytami o zmiennej wysokości.
Głos niektórych ptaków jest nieco twardszy, bardzo podobny do głosu Jarzębatki.
Gdzie i kiedy można zobaczyć Gajówkę?
Gajówka zamieszkuje wilgotne lasy liściaste i mieszane, polany, zagajniki oraz wszelkie zadrzewienia o gęstym podszyciu lub większe zakrzewienia. Tereny zajmowane przez ten gatunek zwykle znajdują się w pobliżu rzek i strumieni.
Czasami ptak ten bytuje w zarośniętych parkach, ogrodach czy na cmentarzach. Gajówka występuje na terenie całego kraju. Spotykana na obszarach lęgowych od maja do października. Czasami pierwsze ptaki widywane są już w kwietniu, a ostatnie zostają nawet do początku listopada.
Miejsce występowania lub obserwacji
Poznaj Gajówkę bliżej
Wędrowny ptak, który poza sezonem lęgowym najczęściej jest samotnikiem. Tylko wyjątkowo tworzy nieliczne grupy w miejscach obfitujących w pokarm. W lecie Gajówka żywi się głównie owadami i ich larwami oraz innymi bezkręgowcami. Swoją dietę zmienia w okresie jesiennym, kiedy to zjada dużo jagód i innych owoców. Pożywienia poszukuje wśród gęstych zarośli, i to właśnie stamtąd usłyszymy zwykle – dobrze ukrytą ¬– Gajówkę.
Ptaki te łączą się w pary na jeden sezon i w tym okresie samce są wierne swojej partnerce, choć zdarzają się wyjątki, i samiec zakłada – równocześnie lub kolejno po sobie – dwie rodziny. Przed rozpoczęciem sezonu lęgowego samczyk rozpoczyna budowę gniazda. Zazwyczaj robi ich kilka, samiczka spośród nich wybiera jedno i wspólnie je wykańczają. Sprawiające wrażenie niedbale wykonanego, często lekko prześwitujące gniazdo zbudowane jest z drobnych gałązek oraz suchych traw i roślin zielnych. Wyściółka składa się z delikatniejszych źdźbeł, korzonków i włosia. Całość jest dobrze ukryta w krzewie lub roślinności zielnej, najczęściej położona nisko nad ziemią.
Gajówki przeważnie wyprowadzają dwa lęgi w ciągu roku, wyjątkowo jeden. Samiczka składa 4–6 jaj, które wysiadują na zmianę oboje rodzice przez około 11–13 dni. Pisklęta opuszczają gniazdo po ok. 11 dniach od wyklucia się, a zdolność lotu uzyskują kilka dni później – przez cały ten czas są pod opieką obojga rodziców. Młode ptaki stają się samodzielne po kolejnych 2 tygodniach. Gajówki przystępują do lęgów po pierwszym roku życia.
Galeria
Gajówka w liczbach
Masa ciała | 10-25 g |
Rozpiętość skrzydeł | 18,5-23 cm |
Długość ciała | 13-14 cm |
Liczebność (w Polsce) | 374 000–512 000 tys. par |
Status | Gajówka objęty jest ścisłą ochroną gatunkową, sklasyfikowana jako gatunek najmniejszej troski (LC) |
Jak pomóc Gajówce?
Gajówka podlega ścisłej ochronie. Kluczowe jest zachowanie jej siedlisk – zaprzestanie usuwania krzewów z parków, lasów i zadrzewień, ochrona łęgów, a także śródpolnych zagajników oraz ziołorośli. A na to wielu z nas ma wpływ. Idąc na spacer do lasu, nie wyrzucajmy śmieci i przy okazji pozbierajmy te, które już tam są – pomoże to ptakom oraz innym zwierzętom. |
Bibliografia
Hudec K., Przewodnik Ptaki, tłum. Dudziński W., Oficyna Wydawnicza MULTICO, Warszawa 1996.
Kruszewicz A.G., Ptaki w Polsce. Ptaki lęgowe i przelotne, goście zimowi. Spotkania z przyrodą, Oficyna Wydawnicza MULTICO, Warszawa 2008.
Ilustrowana encyklopedia ptaków Polski Atlas, oprac. zbiorowe, Fenix, Bełchatów 2015.
Sokołowski J., Ptaki Polski. Atlas, WSiP, Warszawa 1988.
Svensson L., Ptaki. Przewodnik Collinsa, tłum. Graszka-Petrykowski D., Oficyna Wydawnicza MULTICO, Warszawa 2013.
- Naucz się rozpoznawać ptaki! Kurs online - jak rozpoznawać ptaki? zobacz więcej
- Naucz się rozpoznawać ptaki! Kurs online - jak rozpoznawać ptaki? zobacz wydarzenie
Zostaw komentarz