Atlas ptaków

Krakwa

    Mareca strepera

Głos kaczora przypomina ściszone krakanie „krak-krak” i to jemu właśnie Krakwa zawdzięcza swą polską nazwę.

Autor: Dariusz Mielicki
Głos ptaka: xeno-canto.org, nagranie: Sławomir Karpicki-Ignatowski

Jak wygląda samiec Krakwy?

Jak rozpoznać Krakwę?

Kaczka nieco mniejsza i smuklejsza od Krzyżówki, o podobnych proporcjach ciała. Tak jak w przypadku innych kaczek pływających w upierzeniu godowym silnie zaznaczona się dymorfizm płciowy i choć Krakwy nie są tak kolorowe jak ich kuzyni, ubarwienie samców wyraźnie różni się od upierzenia samic. Kaczor w szacie godowej jest ciemnoszary, z lekko zaznaczonym płowobrązowym nalotem na głowie i grzbiecie oraz delikatnym, czarnym, marmurkowym rysunkiem, do tego grafitowe, płowobrązowo obrzeżone barkówki, wyraźnie kontrastujący, czarny kuper i podogonie oraz niemal czarny dziób. W szacie spoczynkowej podobny do samicy, z bardziej jednolicie szarą głową i lotkami. Samica i młode są brązowe, pokryte charakterystycznym dla kaczek ciemniejszym, łuskowanym wzorem, z szaropomarańczowym dziobem. Brzuch jest biały we wszystkich szatach i u obu płci, zaznaczają się biało-czarno-szare lusterka na skrzydłach, które w całości widać w locie. Przy złożonym skrzydle (np. gdy ptaki siedzą na wodzie) widoczna jest tylko biała część.

średni rozmiar
sylwetka ptaka podobna do Kaczka
sylwetka ptaka w locie podobna do Kaczka
kaczy dziób
szary kolor

Jak rozpoznać Krakwę po głosie?

Odzywa się dość rzadko, częściej w czasie toków – delikatnym, kraczącym „krak” lub „ark”, a także wysokim „piii”. Ponadto kaczki głośno kwaczą, podobnie jak Krzyżówki.

Gdzie i kiedy można zobaczyć Krakwę?

W Polsce Krakwa jest nielicznym ptakiem lęgowym, na zachodzie kraju jest wyraźnie liczniejsza, niż na wschodzie. Najliczniej występuje w dolinie Baryczy i na Pomorzu Zachodnim. Bardzo rzadko występuje w centralnej części kraju, a w górach wcale. W ostatnich latach Krakwa zwiększyła liczebność, co widać miejscami w zachodniej Polsce, np. na Zalewie Szczecińskim, czy w Międzyodrzu. Przylatuje do Polski od marca do końca maja, odlatuje od września do początku grudnia, na zachodnich krańcach czasami zimuje.

Krakwa gniazduje w umiarkowanej strefie klimatycznej Eurazji i Ameryki Północnej. Gatunek wędrowny, zimowiska ptaków europejskich leżą w Zachodniej i południowej Europie, wokół Morza Śródziemnego z dużymi koncentracjami w delcie Nilu. Wędrujące stada przemieszczają się zwykle nocą, lecąc wysoko w długich łańcuchach.

Miejsce występowania lub obserwacji

Poznaj Krakwę bliżej

Jak wygląda Krakwa?
Jak wygląda Krakwa?

Kaczki te zwykle trzymają się w parach lub niewielkich grupach, pływają, z piersią zanurzoną głęboko w wodzie. Krakwa w różnych porach roku wykorzystuje różne siedliska wodne i wodno-błotne, ale w okresie wiosennym i lęgowym preferuje płytkie, eutroficzne zbiorniki z szerokim pasem roślinności przybrzeżnej, podmokłe ekstensywnie użytkowane łąki.

Lęgi zakładane są zarówno na stawach rybnych i zbiornikach retencyjnych, jak i na jeziorach, w zalewowych dolinach rzecznych, czy na starorzeczach. Krakwa może gniazdować w niewielkich, luźnych koloniach. Wyprowadza jeden lęg w roku. Ptaki łączą się w pary podczas toków jesienią i zimą i trzymają się razem do czasu, aż kaczki rozpoczną wysiadywanie. Podczas toków, samce przybierają taką pozę, by zaprezentować aksamitnie czarny tył ciała, głośno pogwizdują i wykonują loty tokowe, w czasie których w charakterystyczny sposób biją skrzydłami. Krakwy przystępują do lęgów w kwietniu i maju. Miejsce na gniazdo wybiera samica, podobnie jak inne kaczki buduje je z suchych liści i traw, które znajdzie w zasięgu dzioba, po czym obficie wyściela je własnym puchem. Gniazdo zwykle jest dobrze ukryte wśród roślinności nadbrzeżnej, często na wyspie, może być też oddalone o kilkaset metrów od wody. W zniesieniu jest 6-14 oliwkowożółtych jaj, wysiadywanych przez 27 dni. Pisklęta po wykluciu są pokryte oliwkowobrunatnym puchem i opiekuje się nimi tylko matka. Zdolność do lotu uzyskują po około sześciu tygodniach.

Krakwy są głównie roślinożerne. Żerują na płytkiej wodzie, wyciągając z niej zielone części roślin, ich kłącza lub nasiona, Zjadają także ziarna zbóż pozostałe na ścierniskach, czasami chwytają szarańczaki na łąkach.

Galeria

Z kim łatwo pomylić Krakwę?

Kaczki, patki młode oraz kaczory w szacie spoczynkowej można pomylić z ich odpowiednikami innych gatunków kaczek – przede wszystkim Krzyżówek, Cyranek, Rożeńców, a także Płaskonosów i Cyraneczek.

Jak wygląda samica Krzyżówki?

Powyżej samica Krzyżówki, poniżej Cyranka. (Zdjęcia: Canva)

Jak wygląda samica Cyranki?

Najlepszy sposób na odróżnienie poszczególnych gatunków, to charakterystyczne dla każdego z nich lusterka albo inne szczegóły ubarwienia lub anatomii, np. wyjątkowy dziób płaskonosa. Kaczory w upierzeniu godowym są łatwe do odróżnienia.

Jak wygląda Rożeniec?

Powyżej samica Rożeńca, poniżej samica Płaskonosa. (Zdjęcia: Canva)

Jaki nos ma płaskonos?

Krakwa w liczbach

Masa ciała500–1300g, średnio 1000 g
Rozpiętość skrzydełok. 79–95 cm
Długość ciałaok. 43–58 cm
Liczebność (w Polsce)populacja lęgowa Krakwy oceniana jest na 3450 par.
StatusKrakwa objęta jest ścisłą ochroną gatunkową

Jak pomóc Krakwom?

Chroniąc i odtwarzając zalewowe doliny rzeczne, starorzecza i mokradła. Dla Krakwy niekorzystne są zmiany w krajobrazie tradycyjnych stawów rybnych, polegające na likwidacji wysp oraz regularnym wycinaniu przybrzeżnych szuwarów – trzeba byłoby ich zaniechać. Duże zagrożenie stanowi drapieżnictwo Norki Amerykańskiej, która stale ucieka z licznych ferm futrzarskich. Pomimo, żer objęte są ochroną gatunkową, wiele Krakw ginie przy okazji polowań na gatunki łowne – całkowity zakaz polowań na kaczki rozwiązałby ten problem. O zakończenie polowań na ptaki walczymy od kilkunastu lat jako współzałożyciele Koalicji Niech Żyją! Wciąż jeszcze myśliwi strzelają do 13 gatunków. Sprawdź, jak możesz nam pomóc ocalić piękne Rożeńce i inne ptaki, które cały czas giną od kul: niechzyja.pl

Bibliografia

Svensson L., Ptaki. Przewodnik Collinsa, tłum. Graszka-Petrykowski D., Oficyna Wydawnicza MULTICO, Warszawa 2013, s. 166.

Kruszewicz A., Ptaki Polski, t. 1, Oficyna Wydawnicza MULTICO, Warszawa 2018, s. 277–279.

http://jerzykoniuszy.netgallery.eu/index.php?pl_kazdy-samiec-bataliona-jest-inny-toki-tych-pieknych-ptakow-sa-niepowtarzalne,264 [dostęp: 28.02.2022].
https://natura2000.gdos.gov.pl/files/artykuly/52992/a151_Batalion.pdf [dostęp: 28.02.2022].

Dzięki Tobie te miejsca zmieniają się w raj dla ptaków!

Lajkujesz z kanapy, czy działasz w terenie? Działaj z nami w taki sposób, jaki najbardziej Ci odpowiada.

  • 23 000 dolarów rocznie! Co najmniej tyle warte są różnorodne usługi jakie dostarczają nam zdrowe bagna w przeliczeniu na jeden tylko hektar! Tereny mokradłowe (bagna, podmokłe łąki) są jednym z najszybciej zanikających typów siedlisk przyrodniczych w skali nie tylko Polski, czy Europy, ale całego świata! Znikające ptaki wodno-błotne są niestety smutnym dowodem tych zmian. Tylko w ciągu ostatnich 30-40 lat populacja Czajki Vanellus vanellus skurczyła się o 55% , Krwawodzioba Tringa totanus o 54%, Kszyka Gallinago gallinago o 48%, Potrzosa Emberiza schoeniclus o 38%, Strumieniówki Locustella fluviatilis o 74%, Świerszczaka Locustella naevia o 73%, a Pliszki żółtej Motacilla flava o 76%. Pomóż nam tworzyć kolejne ostoje dla ptaków!
Zobacz inne formy wsparcia
  • Bagna są dobre!
  • Symbolem naszego rezerwatu jest Sasanka. Sasankowe murawy to dobrze zachowane murawy ciepłolubne na malowniczych, zboczach byłego wyrobiska piasku.
Zobacz inne formy wsparcia
  • Jak chroni przyrodę stowarzyszenie Jestem na pTAK!
  • Symbolem naszej ptasiej ostoi jest Żuraw. Gatunek może niezbyt oryginalny, ale to właśnie parę tych ptaków mieliśmy okazję zobaczyć, gdy ostatnio odwiedziliśmy to miejsce.
Zobacz inne formy wsparcia
  • Jak stowarzyszenie Jestem na pTAK! chroni przyrodę?
  • Naucz się rozpoznawać ptaki! Kurs online - jak rozpoznawać ptaki? zobacz więcej
  • Naucz się rozpoznawać ptaki! Kurs online - jak rozpoznawać ptaki? zobacz wydarzenie

Pomóż nam! Twoje wsparcie pozwala chronić Przyrodę!

Wpłać
na ptaki

Darowizna online

Zobacz pozostałe
formy wsparcia

Zobacz