Łabędź Krzykliwy

Pod względem rozmiarów, takich jak rozpiętość skrzydeł i długość ciała, zbliżony do bardziej znanego w Polsce i znacznie liczniejszego Łabędzia Niemego, choć jest nieznacznie lżejszy od niego. Łabędzice są mniejsze od swoich partnerów. W przeciwieństwie do Niemych, pływające, Krzykliwice szyję trzymają prosto, nie zaś wygiętą w kształcie litery S, nie układają też skrzydeł w żagle. Szata dorosłych ptaków jest jednolicie biała. Na dziobie dominuje żółty klin ciągnący się od nasady co najmniej do nozdrzy (ok. 2/3 jego długości), pozostała część jest czarna. Pisklęta pokrywa szarawy puch. Brudnoszare są też ptaki młode, a ich dzioby są szaro-żółtawo-bladoróżowe. Dorosłą, białą szatę Łabędzie Krzykliwe uzyskują w trzecim roku życia.

Jak rozpoznać Łabędzia Krzykliwego po głosie?

Od znacznie liczniejszego w naszym kraju Łabędzia Niemego różni się – zgodnie z nazwą – m.in. tym, że głośno się odzywa. Podczas gdy nadlatujące Łabędzie Nieme usłyszymy za sprawą rytmicznego szumu skrzydeł, w przypadku Łabędzi Krzykliwych rozpoznawczym odgłosem jest charakterystyczne trąbienie, fanfary, niektórym kojarzące się z klangorem Żurawi lub nawoływaniem dzikich gęsi.

Skandynawię, Północną Rosje i Syberię aż po Czukocję i Kamczatkę. Zimuje na południe od lęgowisk – na śródlądziu oraz wzdłuż wybrzeży Wysp Brytyjskich, Morza Północnego, Bałtyckiego, w południowo-wschodniej Europie, wokół Morza Czarnego i Kaspijskiego i dalej w Chinach, Korei i Japonii. W Polsce gatunek ten zaczął ponownie gniazdować w pierwszej połowie lat 70. XX wieku – pierwsze gniazdo stwierdzono na Bagnach Biebrzańskich. Od końca lat 80. ubiegłego wieku liczba Łabędzi Krzykliwych żyjących w naszym kraju stale rośnie. Największym polskim zimowiskiem tych ptaków są rozlewiska Parku Narodowego Ujście Warty, gdzie rezyduje ich ok. 4 tysięcy. Podczas przelotów gatunek ten można zobaczyć i usłyszeć niemal w całej Polsce, w największej ilości – na północy i zachodzie kraju.

Wiosną, wraz z topnieniem lodów, powraca w miejsca lęgowe, wybierając na siedliska rozlewiska w tundrze i tajdze, otoczone szuwarami jeziora i starorzecza, często też mniejsze stawy i torfowiska. Gniazdo ma postać niewysokiego kopca zbudowanego z roślinnego materiału, tj. kłączy, korzeni, zeszłorocznych pałek wodnych, trzcin czy turzyc.

Łabędź jest dla nas symbolem „małżeńskiej” wierności. Ptaki te zwykle łączą się w trwałe pary i dopiero w przypadku śmierci jednego z partnerów, ten drugi szuka nowego towarzysza. W ciągu roku wyprowadzają jeden lęg. W naszych warunkach w kwietniu samica składa 3-7 jaj (mniej niż Łabędzie Nieme), które wysiaduje przez 35-40 dni. W tym czasie partner czuwa w pobliżu gniazda i w razie konieczności staje w obronie swojej rodziny. Po wykluciu pisklęta są szybko wyprowadzane na wodę – jak na zagniazdowniki przystało. W tym czasie opiekę nad nimi sprawują oboje rodzice i w sytuacjach naruszających bezpieczeństwo potomstwa uderzają skrzydłami i szarpią dziobami. Młode rosną powoli. Pierze zastępuje puch dopiero po dwóch miesiącach. Zaczynają latać najwcześniej po trzech miesiącach.

Ich pokarm stanowią przede wszystkim rośliny wodne, a także plankton, rozwijające się w wodzie larwy owadów, żabi skrzek czy ikra ryb. Na lądzie Łabędzie Krzykliwe uzupełniają swoją dietę trawami i zbożami – w okresie zimy i wiosny można zobaczyć stada tych ptaków odpoczywających i żerujących na polach uprawnych. Do zdobywania pożywienia w wodzie przydatna jest długa szyja, która pozwala wydobywać pokarm na powierzchnię. Gdy łabędź spławikuje, charakterystyczny, wystający nad powierzchnią wody kuper świadczy o sięganiu do pożywienia znajdującego się w głębszych partiach akwenu. Nie nurkuje.