Gil

Gil jest trochę większy od wróbla, bardzo krępy i jakby lekko napuszony. Należy do rodziny ptaków nazywanej łuszczakowatymi. Jest to grupa drobnych ptaków znanych ze swojego zamiłowania do twardych nasion i krótkich, ale grubych i bardzo silnych dziobów, które służą im do otwierania i obrabiania tych nasion. Ptaki obu płci mają czarne czapeczki i podbródek, szaropopielaty grzbiet, czarne skrzydła z szerokim białym pasem pokrywowym i czarny ogon. Kuper i pokrywy podogonowe są białe. Samiec Gila ma policzki, pierś i brzuch malinowoczerwone, natomiast samica jest nieco mniej kolorowa: jej pierś, policzki oraz brzuch są szarobeżowe z różowym odcieniem. Młode Gile są jednolicie szarobeżowe, z czarnymi skrzydłami i ogonem.

Jak rozpoznać Gila po głosie?

Głos kontaktowy Gila to ciche fletowe pogwizdywanie. Pojedyncze sylaby są śpiewane na jednym poziomie. Brzmią melancholijnie, a nawet nieco flegmatycznie. Swoje fletowe gwizdy oddziela krótkimi przerwami: Fju! Fju!

Gil to gatunek leśny. Preferuje drzewostany świerkowe, ale występuje również w parkach, dużych ogrodach i na starych, drzewiastych cmentarzach. Najłatwiej wypatrzyć je zimą, ponieważ czerwone brzuszki samców i charakterystyczne czarne czapeczki Gili obu płci rzucają się w oczy pośród gołych gałęziach. Ptaki te chętnie koczują na obrzeżach lasów, w śródpolnych zadrzewieniach i przydrożnych alejach. Zimą, gnane głodem, przylatują nawet czasem do karmników.

Areał lęgowy Gila obejmuje niemal całą Europę bez krańców południowych, a także umiarkowane i północne obszary Azji aż po strefę tajgi. Populacje północne są regularnie wędrowne, pozostałe są osiadłe lub koczujące. W Polsce Gil jest ptakiem osiadłym. Zimą zdecydowanie łatwiej o spotkanie z tymi uroczymi ptakami, gdyż oprócz osobników spędzających u nas cały rok, przylatują do naszego kraju także Gile z północy.

Gil występuje na terenie całej Polski, najwyższe zagęszczenie osiąga na północnym wschodzie oraz w górach, gdzie gnieździ się do górnej granicy lasu.

Gil preferuje wnętrza lasów oraz rejony o borealnym klimacie, z chłodnymi zimami, niezbyt upalnym latem i wysokim poziomem opadów. Jest ptakiem monogamicznym. Łączy się w pary na okres kilku lat, często nawet na całe życie, a między partnerami istnieje silna więź. Z tego powodu nie musi szukać nowej partnerki co roku i popisywać się swoimi śpiewem czy akrobacjami powietrznymi przed samicami. Gile to ptaki pokojowo nastawione do życia. Nie wdają się w bójki, unikają sporów i nie zaznaczają swojej obecności na danym terytorium, głośno śpiewając (tak jak to robią np. rudziki). Od maja do lipca wyprowadzają dwa, wyjątkowo trzy lęgi.

Gniazdo Gile najchętniej ukrywają w młodych świerkach, na wysokości od 0,5-5 metrów nad ziemią. Budują je z korzonków, włosia i mchu, opierając na konstrukcji z suchych gałązek. Cechą charakterystyczną gniazd Gili jest fakt, iż nigdy nie znajdują się w nich porosty. Samica znosi zwykle 4-5 niebieskich, ciemno nakrapianych jaj i wysiaduje je przez 14-16 dni. W tym okresie samiec karmi wysiadującą samicę. Młode wykluwają się pokryte na grzbiecie długim, czarnym puchem. Opuszczają gniazdo po około 14 dniach, często pozostając razem do następnego okresu lęgowego. Często łączą się w małe stadka z innymi rodzinami.

Gile w sezonie lęgowym są bardzo skryte. Samica spłoszona podczas wysiadywania najczęściej porzuca swój lęg! Pożywienie Gili stanowią nasiona drzew iglastych i liściastych oraz roślin zielnych. Najchętniej jedzą nasiona: klonu (tzw. noski), jarzębiny, głogu, dzikiej róży i jesionu. Pod koniec zimy i wczesną wiosną również pąki drzew oraz płatki kwiatów. Pisklęta początkowo karmione są też miękkimi owadami, które rodzice rozcierają im razem z rozmoczonymi w wolu nasionami.