Atlas ptaków

Kwiczoł

    Turdus pilaris

Zasłużenie czy nie, Kwiczoła nazywają „trzeszczącym śpiewakiem”, „hałaśliwym wędrowcem”, „zakapiorem”, „ptakiem zimy”, a jego głos bywa porównywany do kwiku świni. Na pewno jest towarzyski, odważny, atakuje w obronie swojego gniazda, szczególnie nie lubi wron i krogulców. Po prostu, ptak z charakterem!

Autorka : Hanna Żelichowska

Jak wygląda Kwiczoł?

Jak rozpoznać Kwiczoła?

Ten krępy drozd, bywa nadzwyczaj smukły, kiedy na wyprostowanych, ciemnych nogach sięga do jarzębiny. Jest trochę mniejszy od Kosa, też Drozda. Kos mieści się na całej długości kartki A4,  natomiast u Kwiczoła zostaje ok. 3 cm  margines. Trójbarwne upierzenie: łupkowo-szary kaptur i kuper, rdzawo-brązowy grzbiet i wierzch skrzydeł oraz czarno-brunatny długi ogon zapewniają Kwiczołowi doskonałe maskowanie o każdej porze roku. Zaczernienie wokół oczu i dzioba nadaje mu groźnego wyglądu. Na wiosnę kolory upierzenia stają się bardziej intensywne, uwydatnia się biel piór na brzuchu i żółtawa rudość piersi ozdobionej czarnymi plamkami w kształcie grotów.

średni rozmiar
sylwetka ptaka podobna do Wrona
sylwetka ptaka w locie podobna do Wrona
krótki dziób
brązowy kolor

Jak rozpoznać Kwiczoła po głosie?

Choć Kwiczoł jest drozdem, nie potrafi tak śpiewać, jak one. W przypływie dobrego humoru, na luzie, coś tam sobie pod nosem kwili, nie dbając o zwrotki i melodię. Jest za to głośny. Hałasują ptaki w lotach tokowych oraz pary. Kwiczoły najśmielsze i najgłośniejsze są jednak w stadzie, szczególnie gdy ktoś zagraża ich kolonii, np. jakaś Wrona, którą przepędzają wykrzykując „trzak-trzak-trzak”.

Gdzie i kiedy można zobaczyć Kwiczoła?

Od końca XVIII w. Kwiczoły rozszerzały zasięg występowania w naszym kraju i zwiększały swoją liczebność. Obecnie najwięcej jest ich we wschodniej Polsce. Za górami Kwiczoł raczej nie przepada, choć czasami i tam można go spotkać. Na terenach z sadami jabłoniowymi, zwłaszcza w okolicach Grójca, Warki i Sandomierza, bytują wielkie stada Kwiczołów. Przed zimą na polskie owoce dodatkowo przylatują Kwiczoły z północy i wschodu. Kiedy goście u nas żerują, niektóre stada naszych Kwiczołów przelatują na południowy-zachód, gdzie jest cieplej. Ostatnio jednak, coraz więcej z nich zostaje na miejscu.

Miejsce występowania lub obserwacji

Poznaj Kwiczoła bliżej

Jak wygląda kwiczoł?
Czym żywi się Czapla Siwa??

Dostrzeżenie Kwiczoła wcale nie jest takie proste. Dopiero, kiedy daje głos, Kwiczoł się materializuje w terenie. Jest odważny i dumny, więc nie ucieka od razu przed wścibskim wzrokiem ludzi. Staje bez ruchu, najchętniej odwrócony tyłem do obserwatora. Łypie tylko prawym lub lewym okiem i czeka na moment, kiedy intruz odejdzie, albo sam dyskretnie się oddala. Czasami przebiega jakiś odcinek i znowu staje w charakterystycznej pozie z opuszczonymi skrzydłami i uniesionym ogonem. Chce mieć spokój, żeby nasłuchiwać, co w liściach, darni, pod ziemią szura i trzeszczy. Można Kwiczoły obserwować na trawniku, kiedy widowiskowo wyciągają z ziemi długie jak linki dżdżownice. Po deszczu łowy są najbardziej obfite. Z tego powodu, Kwiczoły wolą wilgotną, chłodniejszą pogodę, niż suche, upalne lato.

Jesienią Kwiczoły zmieniają dietę. Rzucają się w oczy, kiedy łapczywie połykają w całości, owoce jarząbów i jarzębin, oliwnika, bzu czarnego, a także – podobno ich ulubionego jałowca. W języku rosyjskim Kwiczoł występuje pod nazwą „riabinnik” właśnie z powodu jego apetytu na jarzębinowe kulki. Stadko tych ptaków potrafi w ciągu jednego dnia ogołocić z owoców obsypane jagodami drzewko.

Kwiczoły są bardzo towarzyskie. Jeśli tylko mogą, gnieżdżą się w nadrzewnych koloniach, gdzie wspólnie z sąsiadami dbają o bezpieczeństwo gniazd i piskląt. W zagrożeniu bombardują intruza… własnymi odchodami. Bywa że z fatalnym dla niego skutkiem. Lekko żrące i mocno klejące odchody uziemiły już niejedną naiwną Wronę, Kruka czy bezczelnego Myszołowa, a także pewną siebie Wiewiórkę. Siedliska kwiczołów spotkamy w rzadkich, świetlistych lasach, w parkach, na cmentarzach, w starych sadach i ogrodach, coraz częściej na terenach miejskich i podmiejskich. Stanowią one konkurencję dla innych ptaków, zadomowionych w miastach (Kosy, Szpaki), a także migrujących zimą do Polski (Jemiołuszki), bowiem korzystają z tej samej bazy pokarmowej. Szacuje się, że gniazda zakłada u nas około miliona par tych energicznych ptaków.

Gniazdo Kwiczoła mieści się w rozwidleniu gałęzi, na wysokości do 7 m. Zbudowane z liści i trawy zlepionych gliną lub iłem, wysłane miękkimi trawami, włosiem i  korzonkami, zapewnia wysiadującej samicy i jej potomstwu komfortowe warunki. Budowa gniazda trwa ok. 5 dni. Z 3-6 bladoniebieskich, rdzawo nakrapianych jajeczek, po ok. 2 tygodniach wylęgają się nagie pisklęta, potrzebujące ciepłego brzuszka mamy. Przez ok. 15 dni są w gnieździe karmione przez oboje rodziców. Co kilka minut któryś z nich pojawia się z pękiem dżdżownic, ślimaczkiem, larwą owada lub innym białkowym smakołykiem. Kiedy Kwiczoły opuszczają gniazdo, mają słabo wykształcone sterówki i są nielotne, za to sprawnie biegają i głośno żebrzą o pokarm. Tata i mama karmią nadal te swoje gamoniowate pociechy, które nie odczuwają strachu ani przed ludźmi, ani zwierzętami, ani nawet przed autami. W razie zagrożenia bronią ich rodzice i współplemieńcy, ale i tak ok. 60% młodych w tym czasie ginie.

Galeria

Z kim łatwo pomylić Kwiczoła?

Kwiczoła można pomylić z innymi drozdami, jak Śpiewak, Paszkot czy przede wszystkim Droździk, tym bardziej, że jego kuzyni chętnie dołączają do stad spostrzegawczych i bojowo nastawionych Kwiczołów.

Kwiczoł jest jednak bardziej kolorowy od pozostałych gatunków, a dobrą cechą diagnostyczną jest jego czarny ogon kontrastujący z szarym kuprem oraz szaroniebieskawa głowa i ciemne plamy wokół oczu. Kwiczoł jest też jedynym, który regularnie u nas zimuje.

Sylwetka Czapli Purpurowej w locie

Kwiczoł w liczbach

Masa ciała80-140 g
Rozpiętość skrzydeł39-42 cm
Długość ciała20-27 cm
Liczebność (w Polsce)949 000 –1 328 000 par.
Status objęty jest ścisłą ochroną gatunkową, sklasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC)

Jak pomóc Kwiczołowi?

Mimo, że Kwiczoły są u nas stosunkowo liczne, potrzebują naszej pomocy, a przede wszystkim wrażliwości. Chrońmy zatem ich środowisko, a szczególnie lasy, dbając o to aby nie były to monotonne, sosnowe plantacje. Sadźmy drzewa liściaste zapewniające większą bioróżnorodność. W parkach miejskich i naszych ogrodach powinno rosnąć jak najwięcej drzew i krzewów owocowych, które zresztą są naturalnym elementem polskiego krajobrazu. Nie betonujmy nieużytków, nie kośmy zbyt często i nie trujmy chemią ogrodowych i miejskich trawników. Pozwólmy każdemu stworzeniu żyć na naszej planecie. Nam też wyjdzie to na zdrowie.

Bibliografia

Dzięki Tobie te miejsca zmieniają się w raj dla ptaków!

Lajkujesz z kanapy, czy działasz w terenie? Działaj z nami w taki sposób, jaki najbardziej Ci odpowiada.

  • 23 000 dolarów rocznie! Co najmniej tyle warte są różnorodne usługi jakie dostarczają nam zdrowe bagna w przeliczeniu na jeden tylko hektar! Tereny mokradłowe (bagna, podmokłe łąki) są jednym z najszybciej zanikających typów siedlisk przyrodniczych w skali nie tylko Polski, czy Europy, ale całego świata! Znikające ptaki wodno-błotne są niestety smutnym dowodem tych zmian. Tylko w ciągu ostatnich 30-40 lat populacja Czajki Vanellus vanellus skurczyła się o 55% , Krwawodzioba Tringa totanus o 54%, Kszyka Gallinago gallinago o 48%, Potrzosa Emberiza schoeniclus o 38%, Strumieniówki Locustella fluviatilis o 74%, Świerszczaka Locustella naevia o 73%, a Pliszki żółtej Motacilla flava o 76%. Pomóż nam tworzyć kolejne ostoje dla ptaków!
Zobacz inne formy wsparcia
  • Bagna są dobre!
  • Symbolem naszego rezerwatu jest Sasanka. Sasankowe murawy to dobrze zachowane murawy ciepłolubne na malowniczych, zboczach byłego wyrobiska piasku.
Zobacz inne formy wsparcia
  • Jak chroni przyrodę stowarzyszenie Jestem na pTAK!
  • Symbolem naszej ptasiej ostoi jest Żuraw. Gatunek może niezbyt oryginalny, ale to właśnie parę tych ptaków mieliśmy okazję zobaczyć, gdy ostatnio odwiedziliśmy to miejsce.
Zobacz inne formy wsparcia
  • Jak stowarzyszenie Jestem na pTAK! chroni przyrodę?
  • Naucz się rozpoznawać ptaki! Kurs online - jak rozpoznawać ptaki? zobacz więcej
  • Naucz się rozpoznawać ptaki! Kurs online - jak rozpoznawać ptaki? zobacz wydarzenie

Pomóż nam! Twoje wsparcie pozwala chronić Przyrodę!

Wpłać
na ptaki

Darowizna online

Zobacz pozostałe
formy wsparcia

Zobacz