Atlas ptaków

Szczygieł

    Carduelis carduelis

Obserwując stadko szczygłów, od razu przychodzi na myśl „być radosnym jak szczygieł na wiosnę”. Dlaczego? Bo Szczygły pięknie śpiewają, pięknie wyglądają i mają łagodne usposobienie.

Autorka: Elwira Wiśniewska

Jak wygląda Szczygieł?

Jak rozpoznać Szczygła?

Szczygieł to gatunek ptaka należącego do rodziny łuszczaków. Jest trochę mniejszy i smuklejszy od Wróbla. Pani i pan Szczygieł wyglądają mniej więcej tak samo i trudno ich pomylić z kimś innym, ponieważ są to jedne najbarwniejszych naszych ptaków. Ich upierzenie w kolorach jasnego brązu, bieli, czerni i żółci prezentuje się cudownie. Dzięki tym barwom łatwo podczas lotu Szczygła odróżnić od innego ptaka. Dodatkowo mają wyraziste, czerwone maski wokół dziobów i oczu na czarno-białych głowach.

mały rozmiar
sylwetka ptaka podobna do Wróbel
sylwetka ptaka w locie podobna do Wróbel
krótki dziób
kolorowy kolor

Jak rozpoznać Szczygła po głosie?

Piosenka Szczygła to miękkie, kilkakrotnie powtarzane wabiące tony, które przeplatają trele i świergot. Śpiewający ptak zwykle wykonuje żwawe ruchy całym ciałem. W powietrzu ptaki przywołują się charakterystycznym wabieniem „didlit szczyglik szczygelit” lub „cit wit”.

Gdzie i kiedy obserwować Szczygła?

Szczygły żyją w całej Polsce i można je spotkać zarówno latem, jak i zimą (szkoda tylko, że ich liczebność ostatnio szybko się zmniejsza). Najchętniej zasiedlają tereny wiejskie, ale pojawiają się również w sadach, miejskich parkach, i ogrodach.

Miejsce występowania lub obserwacji

Poznaj bliżej Szczygła

Szczygieł to wielki amator nasion wszelkich ziół i tzw. chwastów. Zajada się przede wszystkim, jak wskazuje łacińska nazwa (łac. carduus – oset), nasionami ostów. Jest to ulubiony pokarm tych ptaków i tylko one potrafią się do niego dobrać. Dlatego najłatwiej wypatrzyć Szczygły przy objadaniu główek ostu. W ciągu minuty każdy z nich może wydobyć 40-60 nasion. Szczygły lubią wyjadać nasiona wprost z roślin, na których dojrzewały, dlatego często można spotkać je zwisające z różnych bylin w akrobatycznych pozach. W porze ubogiej w nasiona chętnie wyjadają zawiązki i pączki niektórych drzew.

Latem wzbogacają dietę o mszyce, drobne chrząszcze, gąsienice i dwuskrzydłe. Ciekawym aspektem jest specjalizacja pokarmowa u obu płci. Okazuje się, że samiec ma odrobinę dłuższy dziób od samicy, dzięki czemu ma możliwość wybierania nasion położonych w głębszych warstwach roślin ostu. Samica natomiast zadowala się zwykle nasionami rosnącymi na jego powierzchni. Dzięki temu partnerzy, ale i osobniki różnych płci niebędące ze sobą związane, nie konkurują wzajemnie o pokarm.

Jest to gatunek monogamiczny. Pierwszy lęg odbywa się w maju, drugi w czerwcu. Szczygieł swoje gniazdo misternie utyka w koronach drzew, również owocowych, czy gęstych jałowcach. To jedno z najpiękniejszych ptasich gniazd, jakie można u nas spotkać. Budowane z puchu roślinnego, traw i korzonków, wysłane jest włosiem i puchem.

Jak wygląda Szczygieł?
Co to jest podlot?

Galeria

Z kim łatwo pomylić Szczygła?

Dorosłe Szczygły są praktycznie nie do pomylenia z żadnym innym gatunkiem – bo i żaden inny z naszych ptaków nie ma charakterystycznej, czerwono-biało-czarnej głowy oraz wyrazistych, czarno-żółtych skrzydeł.

Istnieje niewielkie ryzyko pomylenia młodych Szczygłów z młodymi Czyżami lub Dzwońcami, które jednak w ogólnej tonacji są bardziej szarozielonkawe (Szczygły są raczej płowopiaskowe) i u których nie widać charakterystycznych żółtych pasków ani na złożonym, ani na otwartym skrzydle (tak jak u Szczygłów, bez względu na wiek).

Jak rozpoznać Czyża?
Jak wygląda Dzwoniec?

Szczygieł w liczbach

Masa ciała15–18 g
Rozpiętość skrzydełok. 23 cm
Długość ciała12,5–14 cm
Liczebność (w Polsce)800 000 par
StatusObjęty jest ścisłą ochrona gatunkową

Jak pomóc Szczygłom?

Warto zadbać o Szczygły szczególnie zimą w przydomowych ogrodach i ogródkach działkowych, systematycznie uzupełniając karmniki np. nasionami konopi, lnu, ostropestu plamistego czy łuskanego słonecznika.

Warto wygospodarować „dziki kącik” w swoim ogrodzie. W takim miejscu zasiej albo pozwól rosnąć chwastom, czyli dzikim roślinom. Są one bowiem bogatym źródłem pokarmu dla wielu ptaków, poza tym wyglądają przepięknie, są małowymagające i odporne na trudne warunki. Te endemiczne dla naszego kraju rośliny świetnie poradzą więc sobie z suszą czy upałem. Równie ważne jest pozostawianie jesienią suchych kwiatostanów ziół i kwiatów w naszych ogrodach i sadach, bo to dla nich naturalna spiżarnia.

Przez cały rok ogranicz, a najlepiej całkowicie wyeliminuj używanie pestycydów. Jeśli masz koty, pamiętaj, aby nie wypuszczać ich na dwór. Jest to szczególnie ważne w sezonie lęgowym.

Dzięki Tobie te miejsca zmieniają się w raj dla ptaków!

Lajkujesz z kanapy, czy działasz w terenie? Działaj z nami w taki sposób, jaki najbardziej Ci odpowiada.

  • 23 000 dolarów rocznie! Co najmniej tyle warte są różnorodne usługi jakie dostarczają nam zdrowe bagna w przeliczeniu na jeden tylko hektar! Tereny mokradłowe (bagna, podmokłe łąki) są jednym z najszybciej zanikających typów siedlisk przyrodniczych w skali nie tylko Polski, czy Europy, ale całego świata! Znikające ptaki wodno-błotne są niestety smutnym dowodem tych zmian. Tylko w ciągu ostatnich 30-40 lat populacja Czajki Vanellus vanellus skurczyła się o 55% , Krwawodzioba Tringa totanus o 54%, Kszyka Gallinago gallinago o 48%, Potrzosa Emberiza schoeniclus o 38%, Strumieniówki Locustella fluviatilis o 74%, Świerszczaka Locustella naevia o 73%, a Pliszki żółtej Motacilla flava o 76%. Pomóż nam tworzyć kolejne ostoje dla ptaków!
Zobacz inne formy wsparcia
  • Bagna są dobre!
  • Symbolem naszego rezerwatu jest Sasanka. Sasankowe murawy to dobrze zachowane murawy ciepłolubne na malowniczych, zboczach byłego wyrobiska piasku.
Zobacz inne formy wsparcia
  • Jak chroni przyrodę stowarzyszenie Jestem na pTAK!
  • Symbolem naszej ptasiej ostoi jest Żuraw. Gatunek może niezbyt oryginalny, ale to właśnie parę tych ptaków mieliśmy okazję zobaczyć, gdy ostatnio odwiedziliśmy to miejsce.
Zobacz inne formy wsparcia
  • Jak stowarzyszenie Jestem na pTAK! chroni przyrodę?
  • Naucz się rozpoznawać ptaki! Kurs online - jak rozpoznawać ptaki? zobacz więcej
  • Naucz się rozpoznawać ptaki! Kurs online - jak rozpoznawać ptaki? zobacz wydarzenie

Pomóż nam! Twoje wsparcie pozwala chronić Przyrodę!

Wpłać
na ptaki

Darowizna online

Zobacz pozostałe
formy wsparcia

Zobacz