Wrona Siwa
-
Corvus corone cornix
Ptak śpiewający, który głośno kracze i wrzeszczy. Swojego dziecka broni dziobem i pazurami, ale pisklęta innych ptaków bezceremonialnie porywa. Lubi mięso i … orzechy.
Autorka: Hanna Żelichowska
Jak rozpoznać Wronę Siwą?
Wrona Siwa w rodzinie krukowatych (występujących w Polsce i w Europie) wielkością ustępuje tylko Krukowi. Jest masywnym ptakiem o rozpiętości skrzydeł do 1 m i wadze ponad pół kilograma. Szary ma tylko grzbiet i brzuch, pozostałe części wraz z głową pokryte są czarnymi piórami, czarne są dziób i nogi, a tęczówki oczu brązowe. Młode są podobne do dorosłych, ale mają niebieskawe tęczówki.
Jak rozpoznać Wronę Siwą po głosie?
Wrony Siwe często kraczą, chętnie w czasie lotu, przy czym rodzaj, tempo i siła ich głosu jest zależna od sytuacji: zadowolenia, zagrożenia, strachu, paniki czy złości. Są gadatliwe na noclegowiskach, a w ciągu dnia, zadowolone i spokojne, cicho szczebiocą. a nawet świergolą, jak to słyszał słynny ornitolog, Jan Sokołowski-. Czasami krakanie wron określane jest jako złowieszcze i z tego powodu ptak ten bywał kojarzony ze złem, nieszczęściami lub niepogodą.
Gdzie i kiedy można zobaczyć Wronę Siwą?
Na przestrzeni ostatnich trzech może czterech dziesięcioleci wieku Wrona Siwa wykonała „skok cywilizacyjny”, masowo przenosząc się z okolic wsi i dolin rzecznych do średnich i dużych miast oraz osiedli miejskich. Preferuje miejsca z kompleksami wysokich, starych drzew, w tym ogrody i parki ze stawami i jeziorami, gdzie może zdobywać różnorodne pożywienie. Na naszych osiedlach i blokowiskach cały dzień przebywa w swoim rewirze, który lustruje z kominów, lamp i anten.
Miejsce występowania lub obserwacji
Poznaj bliżej Wronę Siwą
Wrona Siwa jest ptakiem wszędobylskim i wszystkożernym, toteż doskonale przystosowała się do życia w miastach. Dzięki swojej naturalnej ciekawości, zdolnościom obserwacyjnym, spostrzegawczości i dobrej pamięci szybko się uczy i plastycznie zmienia swoje nawyki. Nauczyła się znajdować i wydobywać ze skorup małże rzeczne, łowi ryby, ślimaki, owady i inne bezkręgowce. Nie omija wysypisk śmieci, spotkać ją można w okolicach barów i kiosków z żywnością na wynos, gdzie zjada odpadki. Czyści okolice z padliny i zabija drobne gryzonie oraz chore ptaki, nawet wielkości gołębia. Nierzadko dwie Wrony polują razem i pomagać sobie w zabijaniu swoich ofiar. W okresie lęgowym staje się drapieżnikiem plądrującym gniazda innych ptaków – zabiera jaja nawet ptaków wodnych, porywa pisklęta, żeby karmić nimi własne potomstwo. Późnym latem i jesienią zbiera orzechy i robi zapasy, nie gardzi również owocami drzew i krzewów. Słynie z rzucania orzechów włoskich na asfalt i pod koła samochodów celem ich rozłupania. W miastach czasami ludzie rozdeptują jej orzechy, wówczas Wrona podlatuje „na gotowe”.
Okres lęgowy Wron Siwych przypada na kwiecień-czerwiec/lipiec. To nie jest ptak kolonijny, więc na jednym drzewie, w znacznej odległości od innych, zobaczymy wyłącznie jedno gniazdo ulokowane wysoko w koronie. Gniazdo z różnej grubości gałązek, zlepionych ziemią, wyścielone suchą trawą, włosiem, puchem i piórami ale też szmatami i papierami, budowane wspólnie przez obojga partnerów. W jednym lęgu w sezonie jest 4-6 niebiesko-zielonych jaj. Wysiaduje je samica. Samiec przynosi partnerce jedzenie i podaje do dzioba. Poza tym, okazuje jej czułości, muskając dziobem po karku i głowie, osłania przed upałem. Po ok. 3 tygodniach w gnieździe pojawiają się pisklęta, które rodzice karmią i troskliwie chronią przez ponad miesiąc przed drapieżnikami.
Gniazdo opuszczają 2-3, rzadko 4 młode. Początkowo są dość bezradne, jedynie skaczą i biegają, słabo latają, chronią się na gałęziach drzew. Same nie umieją zdobywać pokarmu i są zależne od rodziców. Stają się w tym okresie łatwym łupem kotów, ptaków drapieżnych, wpadają pod auta na drogach i chorują. Sukces lęgowy Wron Siwych jest i tak dość wysoki i wynosi 60-90%. Jest to prawdopodobnie zasługą rodziców, którzy – jeśli są w pobliżu – aktywnie bronią swoich pociech. Dla ludzi i zwierząt domowych mogą być wtedy niebezpieczne Wrzaskliwie kraczą, machają skrzydłami, pikują na domniemanego lub realnego wroga.
Wrony Siwe tworzą pary na całe życie, są monogamiczne i terytorialne. Intruzem na terytorium Wrony Siwej może być zarówno ptak z jej gatunku, jak i ptaki szponiaste, takie jak Pustułka, Krogulec, Myszołów, Kania Ruda. Zadziwiające są antagonizmy między Wronami i Kwiczołami, nieco mniejszą niechęć okazują Srokom. Wobec ludzi Wrony Siwe utrzymują bezpieczny dystans, są czujne i często bardziej płochliwe niż Kawki lub Gawrony, z którymi poza okresem lęgowym chętnie gromadzą się na wspólne noclegowiska.
Galeria
Wrona Siwa w liczbach
Masa ciała | 400-600 g |
Rozpiętość skrzydeł | 84-100 cm |
Długość ciała | 41-51 cm |
Liczebność (w Polsce) | średnio liczny gatunek lęgowy, 57-77 tys. par, z tendencją spadkową. |
Status | objęta częściową ochroną gatunkową, sklasyfikowana jako gatunek najmniejszej troski (LC) |
Jak pomóc Wronie Siwej?
Kluczowa jest ochrona naturalnych i półnaturalnych krajobrazów oraz szeroko rozumianej bioróżnorodności – tak dla dobra Wron, jak i wszelkich innych gatunków i siedlisk. Z punktu widzenia Wron szczególnie niekorzystne jest m.in. częste koszenie i grabienie terenów zielonych a także zabudowywanie tzw. nieużytków. Osuszanie i zabetonowywanie brzegów zbiorników wodnych i rzek również przyczyniają się do uszczuplenia bazy pokarmowej tych ptaków. Problemem są ludzie, którzy płoszą i przeganiają te ptaki z osiedlowych i parkowych lęgowisk. Na terenach wiejskich szczególnym zagrażaniem jest zanik różnorodności upraw i chemizacja rolnictwa, wycinanie śródpolnych drzew i krzewów, osuszanie oczek i małych cieków wodnych.
Bibliografia
Kossak Simona, Opowieści, Białystok 2017.
Karczewski Jacek, Jej wysokość gęś. Opowieści o ptakach, Poznań 2019.
Emery Nathan, Ptasia inteligencja. Rozważania nad intelektem ptaków, Warszawa 2018.
Bralczyk Jerzy, Zwierzyniec, Warszawa 2019.
Ackerman Jennifer, Geniusz ptaków, Kraków 2017.
Przewodnik Collinsa. Ptaki Europy i obszaru Śródziemnomorskiego, Warszawa 2012.
Einhard Bezzel, „Ptaki” Leksykon, Multico, Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2010
Jerzy Bralczyk, „Zwierzyniec, Agora, Warszawa 2019
Tomasz Cofta, „Rozpoznawanie europejskich krukowatych (Corvidae) w locie” w: „Ptaki Polski”, numer specjalny 1/2017
„Przewodnik Collinsa PTAKI Europy i obszaru śródziemnomorskiego”, Multico, Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2017 (wydanie II, poprawione i zaktualizowane)
Pióro Marek, Plamka mazurka. Jak ptaki odmieniły moje życie, Warszawa 2019.
Matheusz Cygański, „Myślistwo ptasze”, Wydawca Graf_ika, Iwona Knechta, przedruk metodą fotooffsetową wydania z 1584 i 1842 roku, Warszawa 2014
Marek Pióro, „Plamka mazurka”, Marginesy, Warszawa 2019
Arkadiusz Szaraniec, „Warszawa dzika”, „Iskry”, Warszawa 2019
Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Wrona_siwa
Dorota Zawadzka, „Ptaki”, Multico, Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2017
- Naucz się rozpoznawać ptaki! Kurs online - jak rozpoznawać ptaki? zobacz więcej
- Naucz się rozpoznawać ptaki! Kurs online - jak rozpoznawać ptaki? zobacz wydarzenie